Karabiny Lee-Enfield

Z Wikipedii

Lee-Enfield
US Rifle, .30 caliber, Model of 1917-Enfield M1917
Dane podstawowe
Państwo	Wielka Brytania
Producent	James Paris Lee, RSAF Enfield
Rodzaj	karabin powtarzalny
Historia
Produkcja seryjna	1895 do 1955
Wyprodukowano	ponad 17,000,000[1]
Dane techniczne
Wymiary
Długość	patrz tabela
Długość lufy	patrz tabela
Masa
broni	patrz tabela
Inne
Prędkość pocz. pocisku	patrz tabela

Lee-Enfield - brytyjskie karabiny powtarzalne, podstawowa broń żołnierzy brytyjskich od 1895 do 1955 r.

Spis treści 1 Historia 2 Opis techniczny 3 Dane taktyczno-techniczne 4 Bibliografia 5 Przypisy 6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

W 1888 roku armia brytyjska przyjęła do uzbrojenia karabin Lee-Metford. Był to powtarzalny karabin strzelający amunicją elaborowaną prochem czarnym. Łączył on czterotaktowy zamek i magazynek konstrukcji Jamesa Parrisa Lee z lufą skonstruowaną przez Williama Ellisa Metforda.

Była to udana broń, ale wynalezienie prochu bezdymnego sprawiło, że szybko stała się przestarzała. Początkowo próbowano dostosować karabin Lee-Metford do zasilania amunicją elaborowaną prochem bezdymnym, ale okazało się, że gwint lufy skonstruowanej przez W.E. Metforda ulega szybkiemu zużyciu.

Rozwiązaniem okazało się zastosowanie lufy o nowym profilu gwintu skonstruowanej w rządowej fabryce broni w Enfield. Karabin powstały z połączenia nowej lufy z resztą mechanizmów karabinu Lee-Metford otrzymał nazwę Lee-Enfield.

W listopadzie 1895 roku przyjęto do uzbrojenia karabin .303, Rifle, Magazine, Lee-Enfield (MLE). W następnym roku do uzbrojenia przyjęto karabinek Lee-Enfield Cavalry Carbine MK.I (LEC).

W czasie wojny burskiej(1899-1902) armia brytyjska używała obu wersji karabinu Lee-Enfield. Doświadczenia wojenne wykazały że MLE jest zbyt długi i nieporęczny, natomiast LEC ma z powodu za krótkiej lufy mały zasięg. W rezultacie przyjęto do uzbrojenia broń której lufa będzie miała długość pośrednią pomiędzy karabinem, a karabinkiem tzw. krótki karabin. Został on przyjęty do uzbrojenia w 1903 roku jako Short, Magazine, Lee-Enfield MK I (SMLE Mk I). W następnych latach trwało udoskonalanie karabinu w efekcie którego w 1907 roku przyjęto do uzbrojenia wersję SMLE Mk III.

Jednocześnie z udoskonalaniem Lee-Enfielda trwały prace nad karabinem Pattern 14 (P14) łączącym rozwiązania karabinów SMLE i Mauser wz. 1898, który miał się stać jego następcą. Wybuch pierwszej wojny światowej sprawił, że z planów masowej produkcji karabinu P14 w Wielkiej Brytanii zrezygnowano. Był on produkowany w USA (w zakładach Remingtona i Winchestera) a jego wersja kalibru 7,62 x 63 mm została przyjęta do uzbrojenia armii amerykańskiej jako US Rifle, .30 caliber, Model of 1917.

Pierwsza wojna światowa dowiodła wartości karabinu SMLE. Okazało się, że dzięki pojemnemu magazynkowi i odpowiednio ukształtowanej rączce zamkowej ma wyższą szybkostrzelność niż inne karabiny powtarzalne. Zalety Lee-Enfielda sprawiły że zrezygnowano z zastąpienia go karabinem P14. Cały czas trwały także prace nad udoskonaleniem konstrukcji karabinu i uproszczeniem jego produkcji. W 1922 roku powstała wersja SMLE Mk V z celownikiem przeziernikowym. W dwa lata później po wyprodukowaniu 20 000 egzemplarzy tego karabinu zastąpiła go wersja SMLE Mk VI.

W 1926 roku brytyjska armia zmieniła oznaczenie karabinu SMLE Mk. III na No.1 Mk III.

W 1931 roku w wyniku dalszego doskonalenia karabinu Lee-Enfield powstał karabin No.4 Mk I został on przyjęty do uzbrojenia, ale nie rozpoczęto jego masowej produkcji ponieważ uznano, że zapasy karabinów pozostałe po pierwszej wojnie światowej są wystarczające^[2].

W 1940 roku w czasie ewakuacji spod Dunkierki armia brytyjska straciła prawie ćwierć miliona karabinów. Brytyjczycy zaczęli odczuwać tak duży brak karabinów że z magazynów wydobyto nawet karabiny P14 ( w międzyczasie przemianowane na No.3). Konieczność szybkiego wyprodukowania dużej ilości karabinów sprawiła, że zdecydowano, że zakłady w Enfield będą nadal produkowały karabiny No.1, a karabiny No.4 Mk I będą produkowane w nowo zbudowanych zakładach w Maltby, Fazakerley i Shirley. W rezultacie pierwsze karabiny No.4 trafiły w ręce brytyjskich żołnierzy na wiosnę 1942 roku. W tym samym roku powstała też uproszczona wersja No.4 Mk I*.

Pomimo rozpoczęcia produkcji karabinu No.4 nie zaprzestano produkcji karabinu No.1 Mk III (do końca wojny był produkowany w Enfield, indyjskim Ishaphore i australijskich zakładach w Lighgow). Do końca wojny wyprodukowano około 6,7 miliona karabinów No.1 i 4,2 miliona karabinów No.4.

Już po zakończeniu wojny w Europie wprowadzono do uzbrojenia skróconą wersję No.5 Mk 1 określaną jako Jungle Carabine. Była ona przeznaczona dla żołnierzy walczących w dżungli, gdzie standardowe karabiny były za długie. Wersja ta została wycofana z uzbrojenia w 1947 roku ponieważ uznano, że ma zbyt duży odrzut i zbyt niską celność.

Już w czasie wojny zdawano sobie sprawę że konieczne jest zastąpienie karabinu SMLE karabinem samopowtarzalnym. Wyprodukowano nawet krótką serię karabinu EXP-1, ale zakończenie wojny sprawiło że Lee-Enfield pozostał na uzbrojeniu.

Jego następcą miał być karabin automatyczny No.9 (bardziej znany jako EM-2) strzelający nabojem 0.280 wprowadzony do uzbrojenia w 1951 roku. Jednak standaryzacja amunicji w ramach NATO sprawiło że produkcję karabinu No.9 zakończono, a następcą SMLE stał się w 1955 roku karabin samopowtarzalny L1A1 SLR (licencyjny FN FAL w wersji 50-00).

Jednak wprowadzenie nowego karabinu nie zakończyło użytkowania Lee-Enfielda w brytyjskiej armii. Część wycofanych karabinów przebudowano na karabiny wyborowe L42 (kalibru 7,62 x 51 mm NATO), część na karabinki sportowe No. 8 Mk 1. Karabiny L42 zostały wycofane z uzbrojenia w drugiej połowie lat osiemdziesiątych (zastąpiły je karabiny L96).

Pomimo zakończenia po wojnie produkcji karabinów Lee-Enfield w Wielkiej Brytanii produkcję kontynuowano w Indiach. Już po wojnie powstała tam wersja karabinu No.1 kalibru 7,62 x 51 mm NATO produkowana do wczesnych lat siedemdziesiątych. Jeszcze dłużej trwała produkcja karabinów kalibru .303 (znane są wyprodukowane w Indiach egzemplarze tego karabinu wyprodukowane w latach osiemdziesiątych).

Ocenia się że łącznie wyprodukowano około 14 milionów karabinów Lee-Enfield wszystkich wersji.

[edytuj] Opis techniczny

Karabin No4 Mk I był indywidualną bronią powtarzalną. Zamek czterotaktowy, ślizgowo-obrotowy. Ryglowanie za pomocą dwóch rygli umieszczonych w tylnej części trzonu. Zasilanie ze wymiennego magazynka pudełkowego o pojemności dziesięciu naboi. Przyrządy celownicze składały się z muszki i celownika ramkowego z dwoma przeziernikami. Przy złożonej ramce używa się przeziernika stałego (nastawa bojowa), po podniesieniu ramki widoczny staje się drugi, regulowany przeziernik. Broń była wyposażona w bagnet Mk II mocowany pod lufą.

[edytuj] Dane taktyczno-techniczne

Wzór	No.1 Mk I	No.1 Mk III	No.4 Mk I	No 5 Mk 1
Nabój	.303 (7,7 x 56 mm R)	.303 (7,7 x 56 mm R)	.303 (7,7 x 56 mm R)	.303 (7,7 x 56 mm R)
Długość karabinu (mm)	1260	1132	1129	1003
Długość lufy (mm)	767	640	640	478
Masa karabinu (kg)	4,19	3,96	4,11	3,24

[edytuj] Bibliografia

• Erenfeicht, Leszek. Konie robocze, Karabiny powtarzalne II wojny światowej. Strzał. 2005, Nr. 5(25), s. 20-31. ISSN 1644-4906.

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Skennerton, Ian: The Lee-Enfield Story, pages 153 & 230. Arms & Militaria Press, 1993
2. ↑ Erenfeicht, Leszek. Konie robocze, Karabiny powtarzalne II wojny światowej. Strzał. 2005, Nr. 5(25), s. 20-31. ISSN 1644-4906.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Karabin Lee-Enfield Mk I (No. 1 Mk I)
• Karabin Lee-Enfield Mk I* (No.1 Mk I*)
• Karabinek Lee-Enfield Mk. I (No.1 Mk II)
• Karabin SMLE No.1 Mk III*
• Karabin wyborowy SMLE No.4 Mk IT
• Karabinek No.5 Mk 1
• Karabin SMLE No.4 Mk II