Kazimierz I Odnowiciel
Z Wikipedii
| Kazimierz I Karol Odnowiciel 1016-1058 |
||||||
 |
||||||
| książę Polski | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
|
||||||
|
Kazimierz I Karol Odnowiciel (ur. 25 lipca 1016, zm. 28 listopada 1058 w Poznaniu ) – książę z dynastii Piastów, władca Polski w latach 1039-1058, syn Mieszka II i Rychezy. W latach 1034-1039 najprawdopodobniej nie zdołał objąć władzy, został wygnany, a kraj pogrążył się w kryzysie.
W 1026 został oddany do któregoś z polskich klasztorów, prawdopodobnie jedynie w celu zdobycia wykształcenia. Hipoteza, że złożył profesję zakonną i został oblatem, a w 1034 dostał dyspensę i wystąpił z zakonu nie cieszy się obecnie wśród historyków i publicystów większą popularnością. Po śmierci Mieszka ster rządów zapewne chciała przejąć Rycheza, być może wcześniej skłócona z mężem. Kazimierz ulegał woli ambitnej matki. Ona sama najprawdopodobniej wywiozła z kraju koronę królewską Mieszka II (w okresie rządów Bezpryma), co obecnie odczytuje się jako przejaw dbałości o prawa syna do tronu. Kazimierz nie zdołał się jednak koronować ze względu na trudności wewnętrzne (możni nie życzyli sobie koronacji) i zewnętrzne (sprzeciw Cesarstwa).
Wielkopolska uległa buntowi ludowemu skierowanemu przeciwko możnowładcom oraz Kościołowi i nastąpił masowy powrót do pogaństwa. Na Mazowszu powstało oddzielne państwo Miecława (Masława). Na Pomorzu władzę przejęła lokalna dynastia. W 1038 lub 1039 Polskę najechał czeski książę Brzetysław I. Złupił on Wielkopolskę i zajął Śląsk oraz Małopolskę. Ze zdewastowanego Gniezna wywiózł relikwie św. Wojciecha, Radzyma Gaudentego i pięciu eremitów, krzyż złoty ofiarowany przez Mieszka I, który ważył trzy razy tyle co Mieszko, złote tablice wysadzane klejnotami i wiele innych kosztowności. Jak pisał Anonim zwany Gallem: "I tak długo wspomniane miasta pozostawały w opusczeniu,że w kościele św. Wojciecha Męczennika i św Piotra Apostoła dzikie zwierzęta znalazły legowiska." Ponadto Czesi zburzyli budowle sakralne w Poznaniu, które zostały wzniesione przez Mieszka I na uroczystość chrztu Polski a także splądrowali grobowiec tego władcy, czego dowodem była czeska moneta odnaleziona w ruinach. Zrujnowano również zamek oraz kościół na wyspie Jeziora Lednickiego w Wielkopolsce. Przesiedlono także do Czech, do miejscowości zwanej odtąd Hedczany rzemieślników z Giecza. Zabrano także Polsce Śląsk.
Kazimierz, przebywający dotychczas na Węgrzech, udał się do Niemiec, gdzie w 1039 nowy cesarz Henryk III udzielił mu militarnego (hufiec ok. 500 ciężkozbrojnych rycerzy niemieckich) i finansowego wsparcia. Cesarz obawiał się bowiem zbytniego wzmocnienia Brzetysława czeskiego. Pomoc okazał również książę ruski Jarosław Mądry. Kazimierz pojął za żonę jego siostrę Marię Dobroniegę. Odnowiciel zajął Wielkopolskę i dawną ziemię Wiślan wraz z Krakowem. W 1041 na mocy układu w Ratyzbonie Brzetysław zrzekł się wszystkich ziem polskich poza Śląskiem i Łużycami. Niezniszczony Kraków stał się główną siedzibą polskiego księcia.
W 1046 Kazimierz wyświęcił własnego biskupa Hieronima dla pozostającego jeszcze pod panowaniem czeskim Wrocławia. W 1047 roku, we współdziałaniu z Jarosławem, Kazimierz zaatakował Mazowsze i pokonał Miecława. Przyłączył wówczas Mazowsze oraz zapewne Pomorze Gdańskie, jako że w bitwie zostali pokonani sojusznicy Miecława – książęta pomorscy. W 1050 wbrew woli cesarskiej Kazimierz zajął czeski Śląsk. Bojąc się interwencji cesarskiej, zawarł 25 listopada 1050 ugodę w Goslarze. Spór rozstrzygnął w 1054 roku cesarz w Quedlinburgu – Śląsk pozostał przy Polsce za cenę corocznego trybutu wysokości 500 grzywien srebra i 30 złota.
Kazimierzowi udało się odbudować metropolię kościelną. W 1046 odnowił biskupstwo krakowskie. Nowym biskupem został mnich iroszkocki Aron. Władcy nie udało się odnowić arcybiskupstwa gnieźnieńskiego. Przypisuje mu się fundację klasztoru benedyktynów w Tyńcu. Zamiast utrzymywać stałą drużynę wojów zapoczątkował on zwyczaj nadawania ziemi rycerzom w zamian za służbę wojskową. Starania o odbudowę kraju z kryzysu sprawiły, iż Kazimierz został obdarzony przydomkiem Odnowiciela.
Kazimierz Odnowiciel zmarł 28 listopada 1058 roku w Poznaniu.
Kazimierz miał czterech synów, jego następcą został Bolesław II Śmiały, Szczodry, a po jego wygnaniu władzę objął drugi syn Odnowiciela – Władysław I Herman.
| 4. Bolesław I Chrobry zm. 17 czerwca 1025 | ||||||
| 2. Mieszko II Lambert zm. 10 maja 1034 | ||||||
| 5. Emnilda słowiańska zm. 1017 | ||||||
| 1. Kazimierz I Odnowiciel zm. 28 listopada 1058 | ||||||
| 6. Ezzon zm. 21 maja 1034 | ||||||
| 3. Rycheza Lotaryńska zm. 21 marca 1063 | ||||||
| 7. Matylda Saksońska zm. 4 listopada 1025 | ||||||
Spis treści |
[edytuj] Małżeństwo i potomstwo
Zapewne w 1041 roku poślubił Marię Dobroniegę (zm. 1087) – córkę Włodzimierza I Wielkiego. Z tego małżeństwa pochodzili:
- Bolesław II Śmiały (ur. ok. 1042 – zm. 2 lub 3 IV 1081 lub 1082) – książę Polski (1058-1076), król Polski (1076-1079),
- Władysław I Herman (ur. ok. 1043 – zm. 4 VI 1102) – książę Polski (1079-1102),
- Mieszko (16 IV 1045 – 28 I 1065),
- Świętosława Swatawa (ur. zapewne 1046-1048 – zm. 1 IX 1126) – żona Wratysława II (ur. po 1031 – zm. 1092) z dynastii Przemyślidów, księcia ołomunieckiego (1055-1056, 1058-1061), księcia Czech (1061-1085), króla Czech (1085-1092).
- Otto (ur. zapewne 1047 lub 1048 – zm. zapewne 1048) – otrzymał imię po Ottonie, księciu Szwabii; późne źródła myliły go z Ottonem I Pięknym, księciem morawskim – te bałamutne teorie obalił ostatecznie Oswald Balzer.
[edytuj] Bibliografia
- Balzer O., Genealogia Piastów, Kraków 1895.
- Jasiński K., Rodowód pierwszych Piastów, Warszawa-Wrocław (1992).
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
| Poprzednik Mieszko II Lambert |
 |
książę Polski 1039-1058 |
|
Następca Bolesław II Śmiały |
