Morfina

Morfina – najważniejszy z alkaloidów wchodzących w skład opium. Została wyodrębniona w roku 1804. W stanie czystym jest białą substancją stałą, o gorzkim smaku, słabo rozpuszczalną w wodzie.

Ma działanie narkotyczne (odurzające), przeciwbólowe, przeciwkaszlowe, przeciwbiegunkowe, działa depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy (zalicza się do depresantów). Nadmierne dawki mogą prowadzić do śpiączki z depresją ośrodka oddechowego (niewydolność oddechowa). Kilkunastokrotne użycie morfiny prowadzi do uzależnienia fizycznego, uzależnienie psychiczne występuje znacznie szybciej. Powtarzanie dawek morfiny, podobnie jak innych leków opioidowych powoduje powstawanie tolerancji na lek.

W medycynie używany jest chlorowodorek morfiny, jako tabletki oraz siarczan morfiny, do iniekcji. Stosuje się podskórnie, domięśniowo i doustnie, rzadziej dożylnie i w postaci czopków doodbytniczych. Ze względu na krótki okres półtrwania dawki morfiny należy często podawać w celu utrzymania działania przeciwbólowego. Opracowano tabletki o zmodyfikowanym uwalnianiu leku, które zapewniają działanie przeciwbólowe do 12 godzin. Mimo iż istnieje wiele nowszych, syntetycznych leków o działaniu przeciwbólowym opioidów lub farmakologicznie odmiennych, morfina nadal jest niezastąpionym orężem w walce z bólem nowotworowym. Morfina była wykorzystywana w dużej skali przez wojska walczące w II wojnie światowej.

Związki pochodne morfiny:

kodeina – eter metylowy,
tebaina – eter dimetylowy,
heroina – pochodna diacetylowa,
dekstrometorfan – syntetyczna pochodna morfiny używana w medycynie jako lek przeciwkaszlowy (podobnie jak kodeina).

Inne pochodne morfiny: hydromorfon, etylomorfina.

Nazwa morfiny wywodzi się od imienia greckiego boga marzeń sennych – Morfeusza, ze względu na jej nasenne właściwości wykorzystywane dawniej. W starożytności i średniowieczu pito wywar z maku w celach narkotycznych oraz nasennych, między innymi dawano go małym dzieciom, aby były spokojniejsze i więcej spały.

Do działania analgetycznego potrzebne jest: – płaski pierścień aromatyczne A, 3-rzędowa amina oddalona od aromatu o 2 węgle, węgiel 13- centralny atom ->wymusza odpowiednią konformację.

Likwidacja powyższych zasad osłabia działanie morfiny

[edytuj] Interakcje

Nasila działanie leków wpływających depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy. Pochodne fenotiazyny, inhibitory MAO, trójcykliczne leki przeciwdepresyjne, alkohol – nasilają depresyjny wpływ morfiny na ośrodkowy układ nerwowy i ośrodek oddechowy. Neuroleptyki zmniejszają lub znoszą nudności i wymioty po morfinie. Czyści antagoniści receptorów opioidowych (np. nalokson) odwracają działanie morfiny (w tym wpływ kurczący na zwieracze i depresję oddechu).

[edytuj] Zobacz też

morfinizm

p • d • e

Opioidy

Opiaty i pochodne

Acetylodihydrokodeina • Benzylomorfina • Dihydrokodeina • Dihydromorfina • Etylomorfina • Heroina • Hydrokodon • Hydromorfon • Kodeina • Laudanum • Metopon • Monoacetylomorfina • Morfina • Nalbufina • Nalmefen • Nalorfina • Nalokson • Naltrekson • Nikokodyna • Nikomorfina • Omnopon • Opium • Oripawina • Oksykodon • Oksymorfon • Tebakon • Tebaina

Morfiniany

Butorfanol • Dekstrorfan • Fenomorfan • Leworfanol • Lewometorfan • Racemetorfan

Benzomorfany

Cyklazocyna • Dezocyna • Fenazocyna • Metazocyna • Pentazocyna

4-Fenylopiperydyny

Alfaprodyna • Alfameprodyna • Alliloprodyna • Anilerydyna • Betaprodyna • Fenoperydyna • Hydroksypetydyna • Ketobemidon • Loperamid • MPPP • Petydyna • Piminodyna • Properydyna • Trimeperydyna

Opioidy z otwartym łańcuchem

Alfacetylometadol • Dekstropropoksyfen • Diampromid • Dimenoksadol • Dipipanon • Fenadokson • Fenampromid • Lefetamina • Metadon • Propoksyfen

Anilidopiperydyny

3-metylofentanyl • Alfentanyl • Fentanyl • Karfentanyl • Lofentanyl • Remifentanyl • Sufentanyl • Tiofentanyl

Pochodne oripawiny

7-PET • Acetorfina • Buprenorfina • Dihydroetorfina • Etorfina

Inne

Bezytramid • Etoheptazyna • Etonitazen • Meptazinol • Metheptazyna • Narkotyna • Proheptazyna • Tramadol

p • d • e

Substancje psychoaktywne

Depresanty	Benzodiazepiny: Bromazepam • Alprazolam • Diazepam • Flunitrazepam • Klonazepam • Lorazepam • Midazolam • Nitrazepam • Temazepam Barbiturany: Fenobarbital • Barbital • Allobarbital • Tiopental • Heksobarbital Opioidy: Bremazocyna • Buprenorfina • Butorfanol • Cyklazocyna • Dekstromoramid • Difenyloksat • Fenazocyna • Fentanyl • Heroina • Hydrokodon • Hydromorfon • Ketobemidon • Kodeina • Lewometorfan • Leworfanol • Loperamid • Metadon • Morfina • Oksykodon • Oksymorfon • Opium • Pentazocyna • Petydyna • Propoksyfen • Sufentanil • Tramadol Inne: Alkohol etylowy • GBL • GHB
Psychodeliki	Delirianty: Atropina • BZ • Benzydamina • Cyklizyna • Difenhydramina • Dimenhydrynat • Hioscyamina • Skopolamina Dysocjanty: Dekstrofan (DXO) • Dekstrometorfan (DXM) • Ibogaina • Ketamina • Ksenon • Kwas ibotenowy • Muscimol • Muskaryna • PCP • Pentazocyna • Podtlenek azotu • Salvinorin A Fenyloetyloaminy: 2C-B • 2C-C • 2C-D • 2C-E • 2C-I • 2C-T-21 • 2C-T-7 • DOB • DOI • DOM • MDA • MDMA • Meskalina • PMA Kannabinoidy: CBN • CP-55940 • HU-210 • THC • THCV Tryptaminy: Ergina • LSD • 4-AcO-DET • 5-MeO-AMT • 5-MeO-DIPT • 5-MeO-DMT • AMT • Bufotenina • DIPT • DMT • MiPT • Psylocybina Inne: Mirystycyna • Trichloroeten
Stymulanty	Syntentyczne: Amfetamina • Benzfetamina • BZP • Fenelzyna • Fentermina • Metamfetamina • Metylfenidat • Modafinil • Niketamid • Pseudoefedryna • TFMPP Naturalne: Efedryna • Katynon • Kofeina • Kokaina • Nikotyna • Strychnina