Jan Jur-Gorzechowski

Z Wikipedii

Jan Tomasz Jur-Gorzechowski (ur. 21 grudnia 1874 w Siedlcach, zm. 21 czerwca 1948 w Brookwood, w hrabstwie Surrey, w Anglii) - generał brygady Wojska Polskiego.

Spis treści 1 Działalność niepodległościowa 2 Służba w Wojsku Polskim 3 Rodzina 4 Ordery i odznaczenia: 5 Awanse: 6 Źródła: 7 Przypisy

[edytuj] Działalność niepodległościowa

Po ukończeniu sześcioklasowego gimnazjum w Siedlcach kontynuował naukę w Wyższej Szkole Handlowej Leopolda Kronenberga w Warszawie. Studia zakończył w 1897 i został urzędnikiem kolejowym. W latach szkolnych i studenckich był członkiem młodzieżowych organizacji konspiracyjnych. Od 1904 działał w Organizacji Bojowej PPS. Był organizatorem i dowódcą akcji uwolnienia w roku 1906 dziesięciu bojowców PPS z więzienia na Pawiaku- skazanych wyrokiem doraźnego sądu wojskowego na karę śmierci. Akcję przeprowadził oddział bojowy OB PPS pod dowództwem Gorzechowskiego - "Jura" przebrany w mundury carskiej żandarmerii ( pod pretekstem konwojowania więźniów)^[1]. W listopadzie 1907 został aresztowany. W maju 1908 karę zesłania zamieniono mu na karę wydalenia z Rosji. Od 1908 roku działał w Związku Walki Czynnej, następnie w Związku Strzeleckim we Lwowie. W sierpniu 1914 wstąpił do Legionów Polskich. W listopadzie 1914, po rozformowaniu oddziału Wacława Kostki-Biernackiego objął szefostwo żandarmerii polowej I Brygady Legionów. Jesienią 1915 w Zamościu został aresztowany przez Austriaków za niedozwolony werbunek do legionów. Władze austriackie zażądały usunięcia go z Legionów, wobec czego pod koniec kwietnia 1916 przeniósł się do Warszawy i został członkiem Komendy Naczelnej Polskiej Organizacji Wojskowej.

[edytuj] Służba w Wojsku Polskim

W Wojsku Polskim od 11 listopada 1918 był komendantem Milicji Miejskiej w Warszawie, a następnie dyrektorem Policji i dyrektorem Departamentu Bezpieczeństwa w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. W styczniu 1919 w czasie nieudanego zamachu stanu dokonanego przez endecję został ciężko ranny, co jeszcze bardziej podniosło jego zasługi w oczach Piłsudskiego.

W sierpniu 1919 powrócił do służby w żandarmerii. Zajmował kolejno stanowiska:

• oficera do zleceń Dowództwa Żandarmerii Polowej
• dowódcy Żandarmerii Polowej od 27.IX.1920
• dowódcy 3 Dywizjonu Żandarmerii w Grodnie 7.VII.1922-22.XII.1927

W latach 1927-1928 był komendantem Miasta Brześć. W lutym 1928 przydzielony do Komendy Miasta Warszawy z zachowaniem dotychczasowego dodatku służbowego.^[2] Od 12 grudnia 1928 do 1 marca 1939 pełnił służbę na stanowisku komendanta głównego Straży Granicznej. 19 marca 1938 został awansowany do stopnia generała brygady. 1 marca 1939 przeniesiony w stan spoczynku.

Po kampanii wrześniowej internowany w Rumunii, w obozie w Ploeszti. Następnie przedostał się na Bliski Wschód, gdzie od grudnia 1940 do kwietnia 1943 przebywał w Ośrodku Zapasowym Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich w Palestynie. Od kwietnia 1943 do 1947 pozostawał bez przydziału. Za zgodą władz polskich, a na zlecenie władz brytyjskich organizował i kierował szkoleniem służb porządkowych w Palestynie.

Po demobilizacji osiedlił się w Wielkiej Brytanii, w Brookwood w hrabstwie Surrey. Zmarł 21 czerwca 1948 w szpitalu wojskowym w Londynie. Pochowany na cmentarzu Wokking pod Londynem.

[edytuj] Rodzina

Był synem Henryka, powstańca z 1863 i Zofii z domu Tonkel-Ślepowron oraz drugim mężem Zofii Nałkowskiej. Jego syn Stanisław Gorzechowski jako podporucznik rezerwy dowodził plutonem pieszym żandarmerii nr 28 wchodzącym w skład 28 Dywizji Piechoty. Zginął 25 września 1939.

[edytuj] Ordery i odznaczenia:

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych - czterokrotnie
• Krzyż Niepodległości z Mieczami

[edytuj] Awanse:

• podporucznik XII.1914
• porucznik V.1915
• kapitan
• major
• podpułkownik 3.V.1922 ze starszeństwem z 1.VI.1919
• pułkownik 1.XII.1924 ze starszeństwem z 15.VIII.1924 i lokatą 1
• generał brygady 19.III.1938

[edytuj] Źródła:

• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991, wyd. uzupełnione i poprawione, s. 106,
• Piotr Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1919-1939, Warszawa 1994, wyd. I, s. 123-124,
• Jan Suliński, Żandarmeria organ bezpieczeństwa armii 1918-1945, Warszawa 2003,
• Jan Suliński, Żandarmeria Wojskowa w latach 1918-1947. Szkic organizacyjno-historyczny, Warszawa 1995,
• Jan Suliński, Historia szkół żandarmerii w latach 1918-1995. Rys historyczno-organizacyjny, Warszawa 1996,
• Władysław Wierzbicki, Przyczynki do historii żandarmerii odrodzonego Wojska Polskiego, Londyn 1990,
• Zbigniew Cieślikowski, Tajemnice śledztwa Ko-1042/27. Sprawa generała Zagórskiego, Warszawa 1983, wyd. III, s. 92 i 285,
• Henryk Mieczysław Kula, Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939, Warszawa 1994, wyd. I, s. 58,
• Ludwik Głowacki, Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, Warszawa 1985, wyd. V, s. 360, 381,
• Henryk Dominiczak, Granica polsko-niemiecka 1919-1939. Z dziejów formacji granicznych, Warszawa 1975, wyd. I, s. 149,
• Andrzej Garlicki, Józef Piłsudski 1867-1935, Warszawa 1935, wyd. II, s. 112-113,
• Zdzisław Nicman, Generał brygady Jan Gorzechowski (1874-1948), Polska Zbrojna 1994, nr 13, s. 5,
• Grzegorz Ratajczyk, Żandarmeria Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, Dom Wydawniczy DUET, Toruń 2004, ISBN 83-89706-20-2, ss. 32, 39-40,

Przypisy