PWS-12

Z Wikipedii

PWS-12
Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	Podlaska Wytwórnia Samolotów
Typ	Samolot szkolno-treningowy
Konstrukcja	dwupłat o konstrukcji mieszanej, podwozie klasyczne - stałe
Załoga	2
Historia
Data oblotu	listopad 1929
Lata produkcji	1931 – 1933
Wycofanie ze służby	1939
Dane techniczne
Napęd	1 silnik gwiazdowy Škoda-Wright-Whirlwind J5A
Moc	220 KM (162 kW)
Wymiary
Rozpiętość	9,00 m
Długość	6,78 m (PWS-12 bis) 6,90 m (PWS-14)
Wysokość	2,70 m (PWS-12 bis) 2,85 m (PWS-14)
Powierzchnia nośna	25,00 m²
Masa
Własna	728 kg (PWS-12 bis) 775 kg (PWS-14)
Startowa	1064 kg (PWS-12 bis) 1100 kg (PWS-14)
Osiągi
Prędkość maksymalna	180 km/h (PWS-12 bis) 190 km/h (PWS-14)
Prędkość przelotowa	160 km/h (PWS-12 bis) 175 km/h (PWS-14)
Prędkość minimalna	75 km/h
Prędkość wznoszenia	4,5 m/s (PWS-12 bis) 4,3 m/s (PWS-14)
Pułap	4950 m (PWS-12 bis) 4500 m (PWS-14)
Zasięg	620 km (PWS-12 bis) 640 km (PWS-14)
Dane operacyjne
Uzbrojenie
nie posiadał
Użytkownicy
Polska

PWS-12 i PWS-14 – polski samolot szkolno-treningowy z okresu międzywojennego

[edytuj] Historia

W 1928 roku inż. Aleksander Grzędzielski i inż. August Bobek-Zdaniewski z biura konstrukcyjnego Podlaskiej Wytwórni Samolotów (PWS) opracowali jednocześnie z samolotem szkolno-myśliwski PWS-11 projekt dwupłatowego samolotu szkolno-treningowego, który oznaczono jako PWS-12. Samolot ten miał być przeznaczony do nauki akrobacji. Departament Aeronautyki Ministerstwa Spraw Wojskowych zainteresował się tym projektem i w dniu 25 lutego 1929 roku podpisał z zakładami PWS umowę na budowę trzech prototypów.

W związku z tym, że w budowie prototypu zastosowano wiele elementów konstrukcyjnych z samolotu PWS-11, już w październiku 1929 roku zakończono budowę tych prototypów i jeszcze w tym miesiącu jeden z prototypów przeszedł próby statyczne, natomiast drugi został oblatany w listopadzie 1929 roku przez pilota fabrycznego Franciszka Rutkowskiego.

Próby w locie wykazały pewne mankamenty konstrukcji – dość duży opór aerodynamiczny oraz niezbyt dobrą sterowność. W związku z tym prototyp zmodyfikowano, kadłub o prostokątnym przekroju oprofilowano listewkami i pokryto płótnem, otrzymując owalny kształt. Zmieniono także obrys usterzenia, zwiększono powierzchnię nośną płatów oraz osłonięto silnik pierścieniem Townenda. Tak zmodyfikowany prototyp otrzymał oznaczenie PWS-12a.

Po wykonanych w 1930 roku próbach w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa w Warszawie i zmniejszeniu masy własnej samolotu o 40 kg, prototyp który oznaczono jako PWS-12 bis oblatano 18 listopada 1930 roku. Po próbach w locie w 1931 roku prototyp ten powtórnie przerobiono nadając mu m.in. płaskie boki kadłuba. Przystosowano go w ten sposób do wykonywania figur akrobacji w głębokim przechyleniu.

W 1931 roku po serii prób w locie tak opracowany prototyp został doceniony przez Departament Aeronautyki MSW zamówił 20 samolotów PWS-12 bis dla wojskowych szkół lotniczych.

W tym samym czasie inż. August Bobek-Zdaniewski opracował ulepszoną odmianę samolotu PWS-12 bis, którą oznaczono jako PWS-14. W stosunku do samolotu PWS-12 bis zmianie uległ kadłub samolotu. Zastosowano w nim konstrukcję kratownicową spawaną z rur stalowych, oprofilowaną listwami i krytą płótnem, zmniejszono też przekrój poprzeczny. Zbiornik paliwa przeniesiono z płata do kadłuba i umieszczono za silnikiem. Zmodyfikowano także osłonę silnika, wzmocniono konstrukcję płata, a lotki umieszczono tylko na górnym płacie, dając im skrzydełkowe odciążenia. Powstały w ten sposób samolot został oblatany w czerwcu 1933 roku przez pilotów wojskowych płk. pil. J. Kossowskiego, por. pil. J. Orłowskiego i sierż. pil. S. Szubkę. Próby w locie wypadły pomyślnie wobec czego Departament Aeronautyki zdecydował się aby budowane jeszcze samoloty PWS-12 bis zostały przerobione na samoloty PWS-14, co też uczyniono, choć niektóre z nich na usterzeniu nosiły napis PWS-12 choć były to już samoloty PWS-14.

Łącznie samolotów PWS-12 i PWS-14 wyprodukowano 23 sztuki.

[edytuj] Użycie

W 1933 roku samoloty PWS-12 i PWS-14 zostały przekazane do Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie oraz Szkoły Strzelania i Bombardowania w Grudziądzu, gdzie służyły do szkolenia pilotów , niektóre egzemplarze przetrwały do 1939 roku.

W marcu 1931 roku prototyp samolotu PWS-12 bis, otrzymał cywilne numery rejestracyjne SP-AKE i na tym samolocie mjr pil. J, Długoszewski poleciał do Estonii. W latach 1931 – 1933 por. Pil. J. Orłowski na tym samolocie wykonywał liczne pokazy figur akrobacji lotniczej i lotów odwróconych, wziął również na tym samolocie udział w rajdzie bałkańskim w kwietniu 1933 roku.

[edytuj] Opis konstrukcji

Samoloty PWS-12 (PWS-14) był to dwumiejscowy samolot szkolno-treningowy o konstrukcji mieszanej. Dwie kabiny odkryte – pierwsza instruktora, druga ucznia. Podwozie klasyczne – stałe. Napęd silnik gwiazdowe 9-cylindrowy Škoda-Wright-Whirlwind J5A, śmigło dwułopatowe, drewniane firmy Szomański.