Kutno
Z Wikipedii
Współrzędne: 52°14' N 19°22' E
| Kutno | |||
|
|||
| Dewiza: Kutno – Środek Nowej Europy | |||
| Województwo | łódzkie | ||
| Powiat | kutnowski | ||
| Gmina - rodzaj |
Kutno miejska |
||
| Założono | X wiek | ||
| Prawa miejskie | 1386 | ||
| Prezydent | Zbigniew Paweł Burzyński (e-mail) |
||
| Powierzchnia | 33,59 km² | ||
| Położenie | 52° 14' N 19° 22' E |
||
| Liczba mieszkańców (2004) - liczba ludności - gęstość |
48 141 1433,2 os./km² |
||
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
24 | ||
| Kod pocztowy | 99-300, 99-301, 99-302 | ||
| Tablice rejestracyjne | EKU | ||
|
Położenie na mapie Polski
  Kutno
|
|||
| TERC10 (TERYT) |
1101202011 | ||
| Miasta partnerskie | Aubergenville  FrancjaTaurogi  LitwaSowieck  RosjaBat Yam  IzraelMyślenice  Polska |
||
|
Urząd miejski3
pl. Piłsudskiego 1899-300 Kutno tel. 24 254-24-17; faks 24 254-28-36 (e-mail) |
|||
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|||
| Strona internetowa miasta | |||
Kutno to gmina miejska w województwie łódzkim, w powiecie kutnowskim nad rzeką Ochnią, dopływem Bzury. Siedziba władz powiatu oraz władz gminy wiejskiej Kutno. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa płockiego. Prawa miejskie: przed 1432 i ponownie w 1766. Według danych z 30 czerwca 20042, miasto miało 48 141 mieszkańców.
Spis treści |
[edytuj] Geografia
[edytuj] Położenie geograficzne
Kutno leży zaledwie o 20 km na północny zachód od geometrycznego środka Polski. Znajduje się ono w północnej części województwa łódzkiego.
Według fizyczno-geograficznego podziału Polski miasto to leży na zachodnim skraju Równiny Kutnowskiej, należącej do makroregionu Niziny Środkowomazowieckiej. Na południe od Kutna Równina Kutnowska graniczy z należącą do tego samego regionu Równiną Łowicko Błońską, na zachodzie rozciąga się Wysoczyzna Kłodawska, zaliczona do Niziny Południowowielkopolskiej. Na północ od linii Przedecz-Gostynin zaczyna się pojezierze Kujawskie, należące do makroregionu Pojezierza Wielkopolskiego.
Kutno leży również na pograniczu krain historycznych. W jego sąsiedztwie stykały się ziemie Wielkopolski, Kujaw, Mazowsza i Łęczyckiego. Usytuowanie miasta w środku Polski, na pograniczu krain geograficznych i historycznych oraz skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych miało i ma wciąż znaczenie dla jego rozwoju.
[edytuj] Klimat
Klimat Kutna zbliżony jest do klimatu panującego na całym obszarze nizinnym Polski. Temperatury kształtują się pod wpływem zarówno powietrza kontynentalnego jak i oceanicznego.
Roczna amplituda temperatury wynosi 21,7°C, a średnia trzydziestoletnia w styczniu: – 3,3°C; w lipcu: 18,4°C.
Kutno leży w strefie najniższych opadów w Polsce Przeciętna ich suma roczna kształtuje się na poziomie 550 mm, jednak w poszczególnych latach może być ona znacznie niższa. Brak opadów wywołuje groźne dla Kutna i okolic zjawisko stepowienia obszarów rolnych. Proces ten pogłębia dodatkowo mała lesistość i bardzo intensywne rolnictwo prowadzone w całym powiecie.
Najwięcej opadów występuje w okresie letnim, a zwłaszcza w lipcu, kiedy w Kutnie spada około 17% wszystkich opadów w roku. Najmniej opadów notuje się w miesiącach zimowych i marcu.
Kutno wyróżnia się wyjątkowo małą ilością burz. Średnio w roku liczba dni burzowych wynosi 5 (liczba ta stanowi połowę średniej dla całego kraju).
Pokrywa śnieżna utrzymuje się dość krótko, to jest około 39 dni w roku.
Na obszarze miasta notuje się w ciągu roku przeciętnie 21 dni z mgłą. Najczęściej pojawia się ona późną jesienią i zimą. W dolinie rzeki Ochni unosi się często mgła lokalna.
Zachmurzenie waha się od 50% we wrześniu do 80% w grudniu, a na przestrzeni roku odnotowuje się średnio 50 dni pogodnych i 130 pochmurnych.
Ukształtowanie kierunków wiatrów jest zbieżne z charakterystyką innych regionów. Dominują przede wszystkim wiatry zachodnie, natomiast w okresie zimowym wzrasta częstotliwość wiatrów południowo-zachodnich. Latem najczęstsze są wiatry północno-zachodnie.
Źródło: Raport: Strategia rozwoju miasta Kutna na lata 2006-2013
[edytuj] Historia Miasta
W 997 r. dziedzic Kucieńskich, hrabia Piotr z Kutnej Horej, uciekł wraz z bratem biskupa Wojciecha z Czech do Polski. Tutaj założył miasto, które na pamiątkę swej rodzinnej posiadłości nazwał Kutnem.
Około 1250 roku w miejscowości założono parafię św. Wawrzyńca.
Kutno należy do grupy miejscowości, które istniały długie lata zanim zostały odnotowane przez źródła historyczne. Miasto bowiem po raz pierwszy pojawia się w dokumencie z 1301 r. Dokument ten wystawili Leszek, Przemysł, Kazimierz – książę Kujaw, synowi Ziemomysława w obecności trzech dostojników dworskich i innych osób, zgromadzonych z okazji jakiegoś zjazdu lub odbywania sądów we Włocławku. Na liście świadków figuruje Michał pleban Kościoła w Kutnie, dlatego też w dokumencie jest wzmianka o istnieniu miasta, nic nie mówi jednak o jego początkach. W 1386 książę Siemowit IV wydał Andrzejowi de Kutno przywilej mocą, którego jego wsie Kutno i Sieciechów, zostały zwolnione od wszelkich opłat, posługi, ciężarów, z wyjątkiem 2 groszy z każdego łanu zboża. Mieszkańcy byli również zwolnieni od sądów ziemskich, odtąd odpowiadali tylko przed księciem.
W 1386 r. nastąpiło nadanie wsi praw handlowych, a 46 lat później, w 1432 r. nadanie praw miasta. Pierwsze zapisy określające Kutno jako miasto pojawiły się w 1444 roku.
1 VII 1504 r. Mikołaj z Kutna uzyskał dla miasta prawo zezwalające na odbywanie się jarmarku św. Wawrzyńca, co przyspieszyło rozwój handlowy miasta.
W 1701 r. Kucieńscy odstąpili Kutno Annie Zamojskiej. Zamojscy długo toczyli rodzinny spór o tę własność. Miasto popadło w długi. Sytuacja unormowała się, gdy właścicielem został Andrzej Zamojski. Nastąpiło wówczas ożywienie rozwoju Kutna.
W 1750 r. gdy król August III Saski polecił wybudowanie w Kutnie domu podróżnego znacznie wzrósł prestiż naszego miasta. W efekcie powstał Pałacyk Pocztowy, zwany "Pałacem Saskim". Został zbudowany w latach 1750 –53, po otwarciu Traktu Królewskiego z Drezna do Warszawy. Pałac zdobił bogaty wystrój architektoniczny, według projektu Jana Marcina Waltera.
W 1753 r. Kutno zostało doszczętnie spalone. Wówczas spłonęły akta miejskie, a wśród nich dawny przywilej lokacyjny. Po pożarze kanclerz wielki koronny Andrzej Zamojski wyjechał do króla Stanisława Augusta Poniatowskiego po nowy przywilej lokacyjny.
W 1774 r. miał miejsce kolejny pożar miasta. Ten wypadek można powiązać z licznymi przemarszami wojsk i niefrasobliwością żołnierzy.
W 1775 r. Andrzej Zamojski sprzedał Kutno Stanisławowi Gadomskiemu – wojewodzie łęczyckiemu. Pod jego rządami Kutno stało się jednym z największych ośrodków środkowej Polski.
Dokonany w 1793 roku II rozbiór Polski pogrzebał szansę na odbudowę niepodległej państwowości. Obszar miasta znalazł się całkowicie pod panowaniem pruskim i wszedł w skład nowoutworzonych prowincji Prus Południowych. Kutnowskie w całości weszło w skład departamentu łęczyckiego, a po III rozbiorze znalazło się w departamencie warszawskim.
W 1806 r. przez miasto przejechały wojska napoleońskie, pod wodzą La Blanca. Później 4 I 1807 r. przez Kutno przejeżdżał sam Napoleon Bonaparte.
W 1807 r. po decyzjach kongresu wiedeńskiego Kutno znalazło się w Księstwie Warszawskim.
W 1808 r. w mieście wybuchł wielki pożar, który zniszczył 180 domów. W tym roku przez Kutno przechodziły wojska napoleońskie i z tym, właśnie faktem można powiązać owy pożar. W tamtejszych czasach bardzo często dochodziło do tego typu incydentów, ale nikt nie brał za to odpowiedzialności.
W 1809 r. w Kutnie zatrzymał się Jan Henryk Dąbrowski. Ta wizyta nie wzbudziła jednak większego zainteresowania, niezbyt aktywnych politycznie mieszkańców miasta.
W 1815 r. po utworzeniu Królestwa Polskiego przywrócono podział na województwa, które pokrywały się z dawnymi departamentami.
W 1826 r., w związku z planowaną przebudową Kutna, wydano pierwszy plan miasta.
W 1833 r. w mieście można było obejrzeć pierwsze występy teatru.
W 1840 r. zbudowano Kaplicę, dzisiejsze Muzeum Bitwy nad Bzurą. Budowla w kształcie rotundy, w stylu neorenesansowym, zwieńczona kopułą, zlokalizowana w Parku Wiosny Ludów, stanowiła kiedyś mauzoleum rodziny Rzątkowskich i Mniewskich.
W 1843 r. miał miejsce pożar ulicy Królewskiej, który pochłonął prawie wszystkie budynki. Przetrwały jedynie dwie budowle – dzisiejsze Crocantino oraz MDM. W 1844 r. w mieście otwarto pierwszy szpital. Ofiarodawcą terenu, wielu materiałów oraz głównym budowniczym był ówczesny właściciel Kutna – Feliks Mniewski.
W 1845 r. wzniesiono nowy ratusz w stylu klasycystycznym. Budynek przy Placu Piłsudskiego to obecnie siedziba Muzeum Regionalnego, w którym można obejrzeć pamiątki i dokumenty obrazujące dzieje miasta.
W 1862 r. otwarto w mieście kolei, na trasie Warszawa – Bydgoszcz. Na długie lata zadecydowało to o gospodarczym obliczu miasta. Dzięki przeprowadzeniu przez Kutno linii kolejowej tzw. "Drogi żelaznej warszawsko – bydgoskiej" miasto stało się nie tylko ważnym węzłem kolejowym, ale również dynamicznie rozwijającym się ośrodkiem gospodarczo-handlowym.
W 1867 r. utworzono powiat kutnowski zmieniając w zasadzie jedynie nazwę z orłowskiego na kutnowskie, formalnie powiat kutnowski. Stan ten przetrwał z niewielkimi zmianami do wybuchu I wojny światowej.
W 1880 w naszym mieście urodził się światowej sławy pisarz – Szalom Asz. W swoim zbiorze opowiadań "Miasteczko" autor przedstawił sytuację ludności żydowskiej swego rodzinnego miasta – akcja rozgrywa się w Kutnie. Co dwa lata miasto organizuje Festiwal Kultury Żydowskiej im. Szaloma Asza w ramach, którego najważniejszą część stanowi konkurs literacki nawiązujący do twórczości wybitnego pisarza.
W 1881 r. zbudowano Kościół Ewangelicki, przy dzisiejszej ulicy Sienkiewicza.
W 1883 r. zdecydowano o rozbiórce kościoła gotyckiego św. Wawrzyńca z końca XV. Stary kościół z jedną wieżą groził zawaleniem. Nabożeństwa odbywały się w przerobionej plebani, na miejscu, której później zbudowano wiele obszerniejszą obecną.
W 1886 r. na miejscu poprzedniego zbudowano neogotycki, bazylikowy kościół z dwiema wieżami, pod wezwaniem św. Wawrzyńca. Został on zaprojektowany przez Konstantyna Wojciechowskiego.
5 I 1904 r. w Teatrze Miejskim, zw. wówczas Domem Dochodowym Straży Ogniowej, bawił Henryk Sienkiewicz. Cały dochód z prelekcji noblisty został przekazany na ubogie dzieci. Po występie pisarza, w pałacu w Parku Wiosny Ludów odbył się bal, na który mieli wstęp wyłącznie mężczyźni, kobiety natomiast, mogły podziwiać Sienkiewicza przez nie zamknięte okiennice.
W 1905 r. miał miejsce wielki strajk kolejarski. Na początku lutego naczelnik powiatu kutnowskiego Grigorij Dwigubski otrzymał informacje o przygotowującym się strajku kolejarzy. Przekazał ją niezwłocznie, 6 lutego, gubernatorowi warszawskiemu. Kilkudniowy strajk kolejarzy zakończył się 25 II 1905 r.
W 1905 r. do miasta dotarła elektryczność. Z czym wiąże się dzisiejsza nazwa ulicy Jasnej. Ponieważ przy tej właśnie ulicy znajdowała się rozdzielnia energii, zwana przez mieszkańców miasta "elektrownią".
W 1906 r. Aleksander Prokowski otworzył w mieście pierwszą księgarnię.
W 1907 r. nastąpiło uroczyste otwarcie gmachu pierwszej Szkoły Średniej w Kutnie. Jej dyrektorem został Stefan Chrupczałowski. Szkoła była czynna niecałe cztery miesiące, po likwidacji PMS została zamknięta.
W dniach 15 – 16 listopada 1914 r. miała miejsce mało znana Bitwa pod Kutnem, która po przegranej Rosjan, otworzyła Niemcom drogę do Warszawy.
W 1934 r. otworzono w mieście Prywatną Czteroklasową Koedukacyjną Szkołę Handlową Centralnego Związku Detalicznego Kupiectwa Chrześcijańskiego Rzeczypospolitej Polskiej, zwaną potocznie "handlówką".
5 III 1938 r. nadano miastu herb, który przedstawiał dwa dziki, umieszczone na żółtym tle. Zwierzęta stały na tylnych łapach, a przednimi były oparte o zielony ostrzew.
1 IV 1938 r. powiaty: kutnowski, skierniewicki i rawski włączono do województwa łódzkiego.
W dniach 9 – 12 września 1939 r. miała miejsce Bitwa nad Bzurą. 9 –ego 34 gen. Edmund Knoll-Kownacki – przywódca armii "Poznań", rozpoczął atak na 8 armię pod wodzą gen. Johannesa Blaskowitza. 11 września do walki przyłączyła się armia "Pomorze". Początkowo natarcia polskiej armii kończyły się sukcesami, ale Niemcy, po przerzuceniu posiłków, rozpoczęli poważny kontratak, było to dnia 12 września. W tej sytuacji gen. Tadeusz Kutrzeba rozkazał Knollowi odskok za Bzurę. Kutno cały czas znajdowało się poza granicami bezpośrednich walk wojsk lądowych. Przez miasto przeszły jedynie wycofujące się wojska polskie. Mimo ostatecznej przegranej wojsk polskich bitwa ta miała duże znaczenie operacyjno-strategiczne, zmusiła Niemców do zmiany planu działania i przegrupowań sił, opóźniła również kapitulację Warszawy.
Kilka dni po bitwie – 16 września 1939 r. wojska niemieckie wkroczyły do miasta. Towarzyszyły temu bombardowania pociągów, dworców kolejowych oraz budynków mieszkalnych na terenie całego powiatu kutnowskiego.
W grudniu 1939 r. zaczęto wysiedlać Kutnian, by obszary miasta stały się, według haseł głoszonych przez hitlerowców, "czysto niemieckie". Ludzi wysiedlano rano, funkcjonariusze policji nakazywali opuszczenie mieszkań w ciągu godziny, każdy mógł zabrać 50 kg bagażu, poza tym Polak mógł wziąć dodatkowo 200 zł, a Żyd 50 zł. Wysiedleniom często towarzyszyło użycie broni palnej, gwałty, bicie, a nawet morderstwa. Ludzi transportowano samochodami ciężarowymi lub wozami konnymi, a następnie zaplombowanymi pociągami. Przejazd trwał nawet 8 dni, w wagonie upychano po 150 osób, ludzie mogli tylko stać jeden obok drugiego, nie wypuszczano ich nawet by mogli załatwić potrzeby fizjologiczne. Wielu z nich umierało z zimna, głodu, braku powietrza lub wody.
W dniu 14 kwietnia 1940 r. aresztowano większość nauczycieli z powiatu kutnowskiego, ok. 220 osób. Nieliczni uniknęli aresztowania, dlatego że oddalili się z domów lub zostali wcześniej ostrzeżeni. Nauczycieli zamknięto w więzieniu, gdzie bito ich do utraty przytomności. Po przeprowadzeniu śledztwa zwolniono kobiety i część mężczyzn, pozostali zostali wywiezieni do obozów pracy. Łącznie w więzieniu i na robotach zginęło ok. 80 nauczycieli.
Następnym działaniem władz niemieckich na terenie naszego miasta było założenie getta w dniu 15 czerwca 1940 r. Już dwa tygodnie przed otwarciem trwały przygotowania w fabryce cukru "Hortensja", lub jak podają inne źródła "Konstancja" przy ulicy Mickiewicza. Cały teren fabryki otoczono drutem kolczastym. W dniu otwarcia zakazano Polakom opuszczać mieszkania, natomiast Żydom kazano zabrać cały dobytek i udać się do fabryki. Przy drodze stali niemieccy żołnierze i esesmani, którzy poganiali i katowali Żydów. 8000 ludzi umieszczono na terenie fabryki, w 5 budynkach mieszkalnych. Panował tam ścisk, nie było żadnych urządzeń sanitarnych. Już pierwszego dnia kilka osób zmarło na atak serca. Jedyną żywnością były małe ilości ziemniaków i chleba. Ceny natomiast były bardzo wygórowane, 1 kg ziemniaków, ponad przydział kosztował w getcie 40 fen. gdy w mieście 5 fen. Jednak prawdziwy koszmar Żydów w getcie zaczął się zimą. Brakowało wtedy drewna na opał. Aby uzyskać trochę ciepła palono meble, rusztowania, belki itp.
Rok później, czyli w 1941 r. z powodu dużej liczby wysiedlonych i trudności transportowych, w Kutnie przy ulicy Przemysłowej 7, założono kolejny obóz, tym razem obóz przejściowy dla przesiedleńców. Na jego terenie znajdował się 1 budynek murowany i 2 drewniane baraki, nie było tam, podobnie jak w getcie, żadnych urządzeń sanitarnych. Tymczasowo w obozie mieszkało ok. 500 osób. Z powodu jedzenia okopowizny i picia wody w stanie surowym, co dzień na czerwonkę umierało 10 osób.
W styczniu 1941 r. w kutnowskim getcie wybuchła epidemia tyfusu. Dla mieszkańców getta nie były dostępne żadne lekarstwa, a gdy mieszkańcy miasta zwracali się o szczepionki i leki dla Żydów otrzymywali od Niemców odpowiedź, że "dla Polaków i Żydów pomocy nie ma". Epidemię stłumiono dopiero w czerwcu. Przez ten czas zachorowało 800 osób, zmarło 500 osób. Ich zwłoki przewożono wózkiem piekarskim, lub, gdy było ich więcej, ciężarówką.
Kolejnym przerażającym wydarzeniem była egzekucja trzech Polaków – Kaliksta Perkowskiego, Wilhelma Czerneckiego i Piotra Sanda, na Starym Rynku, czyli dzisiejszym Pl. Wolności, w dniu 9 czerwca 1941 r. Skazano ich za przewóz żywności do Warszawy. By ich śmierć stała się dla wszystkich nauczką, obecność na egzekucji była obowiązkowa, była na niej nawet rodzina skazanych. Egzekucja odbyła się o godzinie 6. Natomiast o godzinie 10 tego samego dnia przez miasto miała przejść defilada wojsk niemieckich. Przed przejściem wojsk, specjalna komisja sprawdzała czy miasto jest gotowe na ich przyjęcie. Gdy komisja zobaczyła, że na głównym rynku, wiszą ludzkie zwłoki, nakazała je zdjąć. Ciała przewieziono potem w nieznanym kierunku i do tej pory nie odnaleziono.
19 marca 1942 r. zamknięto getto. Wszystkich Żydów, w kolejności alfabetycznej, wywieziono do Koła, skąd przetransportowano ich do obozu zagłady w Chełmnie. Tam śmierć poniosło 6000 żydowskich mieszkańców Kutna, zarządzającą gettem starszyznę zamordowano w mieście, a policję żydowską rozstrzelano na końcu.
Następnie jesienią 1944 r. zlikwidowano obóz przejściowy dla przesiedleńców.
19 stycznia 1945 r. skończył się kutnowski koszmar wojny, miasto zostało wyzwolone spod władzy niemieckiej przez Armię Czerwoną.
Bujny rozkwit kultury w Kutnie rozpoczął się już od pierwszych dni po wyzwoleniu. Najpierw uruchomiono placówki istniejące przed 1939 r. Już w czerwcu 1945 r. wznowiła swoją działalność Powiatowa Biblioteka Publiczna. Poprzez organizowanie zbiórek ulicznych oraz odzyskiwanie egzemplarzy książek, przechowywanych w czasie wojny, przez mieszkańców Kutna, jej księgozbiór szybko się rozrastał. Zajęła pomieszczenie przy ulicy Kilińskiego, wynajęte do Komunalnej Kasy Oszczędności. Biblioteka pełniła i nadal pełni ważną funkcję w szerzeniu kultury.
Kutno, ze względu na rozwiniętą sieć szlaków drogowych i kolejowych, przyciągało wielu inwestorów. Obok wielu gałęzi przemysłu kutnowskiego, kluczowe miejsce zajmował przemysł elektroniczny. W 1957 r. powstały Zakłady Podzespołów Radiowych „MIFLEX”, które zatrudniały ponad 3 tysiące osób. Zakłady są jednym z ważniejszych w kraju producentów kondensatorów różnych typów, transformatorów impulsywnych, filtrów przeciwzakłóceniowych. Na Placu Piłsudskiego został zbudowany pomnik Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.
W 1968 r. został założony Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Kutnowskiej, przez Kazimierza Jóźwiaka, choreografa i kierownika, a jednocześnie dyrektora Domu Kultury. Zespół wystawił osiem programów opartych na folklorze kutnowskim, które prezentował na wielu krajowych i zagranicznych scenach.
W 1969 r. w dawnej Kaplicy Mniewskich otwarto ekspozycję przedstawiającą bohaterów i przebieg Bitwy nad Bzurą.
W 1971 r. w dawnym ratuszu przy Pl. Piłsudskiego otwarto Muzeum Regionalne w Kutnie.
W 1972 r. zaczęto przeszukiwać dawne dokumenty, w celu odnalezienia właściciela zagrażającego zawaleniem pałacyku, na rogu Pl. Piłsudskiego. Okazało się, że budynek, był Pałacem Podróżnym Augusta III Sasa. Dokumenty wskazywały taż na przebywanie tam Napoleona Bonaparte, w czasie jego pobytu w Księstwie Warszawskim.
W 1972 r. przy ZSZZ zlokalizowano punkt Konsultacyjny Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego.
W 1975 r. miasto włączono do nowoutworzonego województwa płockiego. Znajdowało się w nim przez następne 23 lata.
Od 1975 r. co roku we wrześniu odbywa się w Kutnowskim Domu Kultury Jarmark Różany. Od początku istnienia stanowi on centrum kulturalnych wydarzeń Kutna. W 1990 r. została zmieniona formuła imprezy, a co za tym idzie i jej nazwa: z Jarmarku Różanego na Święto Róży.
W 1996 r. w mieście odbyły się Międzynarodowe Zawody w Baseballu. Od tamtej pory Kutno, to miasto słynące na świecie z baseballu, siedziba Europejskiego Centrum Małej Ligii Baseballowej, które swym zasięgiem obejmuje Europę, Afrykę i Azję.
18 VIII 1998 r. utworzono Wyższą Szkołę Gospodarki Krajowej w Kutnie, która jest niepaństwową, wyższą szkołą zawodową. Siedziba uczelni mieści się w Kutnie, na ulicy Lelewela 7.
W 1999 r. w wyniku reformy administracyjnej powiat kutnowski powrócił, po 61 latach, do województwa łódzkiego.
W 2001 r. odrestaurowano ulicę Królewska i Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego, którymi Kutno szczyci się od dawna.
16 VII 2002 r. Rada Miejska przyjęła uchwałę w sprawie ustanowienia flagi i bandery Miasta Kutna.
19 I 2003 r. miał miejsce pożar Pałacu Saskiego, który jest jedynym tego typu Zajazdem Pocztowym królów saskich w Polsce. Obecnie można podziwiać kilka odnowionych sal tego cennego pałacyku. Powstała też specjalna fundacja, która zbiera pieniądze na renowację tego historycznego budynku.
[edytuj] Dzielnice i osiedla Kutna
Kutno jest jednolitą gminą o statusie miejskim bez oficjalnego, prawnego podziału jej terytorium na dzielnice i osiedla (art. 5 ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r.) czyli na jednostki pomocnicze gminy. Jednak w mieście istnieje zwyczajowy podział nazewniczy poszczególnych części miasta na dzielnice i osiedla mieszkaniowe wynikający z pewnych względów historycznych i urbanistycznych[potrzebne źródło].
Śródmieście/Centrum • Osiedle XX-lecia • Osiedle Centrum • Osiedle Grunwald • Osiedle S. Batorego • Osiedle T. Rejtana • Osiedle J. Tarnowskiego • Osiedle Stadion • Osiedle Łąkoszyn • Łąkoszyn • Sklęczki • Azory • Raszew • Majdany • Dybów • Piaski • Kościuszków • Wenecja
[edytuj] Turystyka
[edytuj] Obiekty i miejsca warte odwiedzenia
- Stare Miasto
Stare Miasto obejmuje swym zasięgiem dwa rynki spięte ulicą Królewską, która wraz z Placem Piłsudskiego po modernizacji, stała się wizytówką miasta, miejscem w którym mieszkańcy Kutna bardzo chętnie spedzają swój wolny czas. Spacerując po starym miescie, bardzo łatwo można znaleźć ślady średniowiecznego założenia miejskiego ze Starym Rynkiem (plac Wolności), kościołem i Rynkiem Zduńskim (ul. Zduńska i Teatralna). Niektóre kamieniczki przy ul. Królewskiej powstały jeszcze w XVIII w. Obecna zabudowa Nowego Rynku i ul. Królewskiej powstała w I poł. XIX w. Część kamieniczek zachowała jednak dekoracje stiukowe i pierwotne kształty, tworząc rzadki i wartościowy zespół architektoniczny z okresu Królestwa Polskiego.
Obecnie w budynku mieści się Muzeum Regionalne
- Muzeum Bitwy nad Bzurą
W parku im. Wiosny Ludów znajduje się kaplica grobowa Mniewskich, dawnych właścicieli Kutna. Została ona wybudowana w XIX wieku. Obecnie w jej wnętrzu mieści się wystawa Muzeum Bitwy nad Bzurą
- Pałac Pocztowy
Pałac pocztowy, zwany także pałacem saskim był pałacem podróżnym króla Augusta III na drodze z Warszawy do Drezna. Budynek jest jednym z najstarszych gmachów w mieście, gdyż powstał jeszcze w XVIII wieku. 11 grudnia 1812 roku, podczas ucieczki z Rosji, w pałacu saskim zatrzymał się cesarz Napoleon Bonaparte. Obecnie pałac jest powoli odrestaurowywany po pożarze, który uszkodził budynek w styczniu 2003 roku.
- Zespół Pałacowy Gierałty
Pałac właścicieli Kutna. Dziś siedziba Państwowej Szkoły Muzycznej. Pałac został wybudowany między 1781 a 1785 rokiem. w 1920 roku gościł tu Charles de Gaulle. Za budynkami pałacowymi mieści się park pałacowy obecnie im. Wiosny Ludów.
- Dworek Modrzewiowy z kolumnowym gankiem z I połowy XIX w.,
Obecnie siedziba Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej.
- Odwach
- Gmach "Nowej Oberży"
W Gmachu mieściła się siedziba Rządu Tymczasowego w pierwszych dniach powstania styczniowego.
- Stary szpital
- Kościół ewangelicko-augsburski
- Willa dra Antoniego Troczewskiego
- Kompleks budynków pofabrycznych fabryki "Kraj" A. Vaedtke
- Dawny Teatr Miejski przy Rynku Zduńskim.
[edytuj] Kościoły w Kutnie
- Kościół pod wezwaniem św. Wawrzyńca
Rok założenia: 1301. Pierwsza wzmianka o parafii pw. św. Wawrzyńca Męczennika pochodzi z 1301 r. i wspomina o Michale rektorze czyli proboszczu kościoła w Kutnie. Jest to rok oficjalnie przyjęty przez władze kościelne, choć wiadomo, że musiał istnieć dużo wcześniej. Pierwsza, drewniana świątynia powstała zapewne w XIII wieku w czasie trwania akcji zakładania małych parafii wiejskich. Był to mały kościół w stylu zbliżonym do gotyku. Przetrwał do 1483 r., kiedy to spłonął. Nowy kościół ufundował Mikołaj z Kutna w 1484 r. Była to gotycka świątynia jednonawowa, z wyodrębnionym prezbiterium, posiadająca od zachodu wieżę mieszczącą kruchtę. Do nawy przylegała kaplica św. Anny. W 1883 r. ze względu na wysoki stopień zniszczenia, gmach postanowiono rozebrać. Budowę nowego, obecnego kościoła zakończono w 1886 r. Architektem był Konstanty Wojciechowski. Kościół bazylikowy, neogotycki, orientowany, posiada dwie wieże z umieszczonym na szczycie jednej z nich zegarem. W zewnętrznej ścianie prezbiterium znajduje się renesansowe epitafium plebana kościoła kutnowskiego Stanisława Suchodolskiego zmarłego w 1536 r. przeniesione ze starej budowli. Wewnątrz zaś, wśród innych dzieł sztuki, znajdują się organy powstałe jeszcze w XIX w.
Adres: ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego 4
- Kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela
Rok założenia: 1988. Główny ołtarz stanowi płaskorzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego poświęcona przez Ojca Świętego Jana Pawła II w Łowiczu 14 czerwca 1999 r.
Adres: ul. Kanclerza Andrzeja Zamoyskiego 2
- Kościół pod wezwaniem św. Jadwigi Królowej
Rok założenia: 1990. 8 czerwca 1997 r. na krakowskich błoniach Ojciec Święty Jan Paweł II poświęcił kamień węgielny pod budowę tego kościoła.
Adres: ul. Grunwaldzka 17
- Kościół pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa Męczennika
Rok założenia: 1297
Adres: ul. Łąkoszyńska 11
- Kościół pod wezwaniem Matki Bożej Wspomożenia Wiernych
Rok założenia: 1988 Parafia została erygowana 28 lutego 1988 roku przez Józefa Kardynała Glempa, Prymasa Polski. Projekt kościoła wykonał inż. arch. Józef Żołądkowicz z Olsztyna. Budowę kościoła rozpoczęto w 1989 roku. W roku 1991 kościół przykryto dachem, a poświęcono w 1995. Od roku 1993 w parafii posługują Księża Pallotyni. Adres: ul. Jesienna 2 Na górę strony
[edytuj] Parki miejskie
- Park miejski im. Wiosny Ludów jest najstarszym i jednocześnie największym parkiem miejskim w Kutnie, liczy 17,1 ha. Był niegdyś ogrodem dworskim przy Pałacu Gierałty i powstał jednocześnie z tą rezydencją w latach 1775-1791. Park dzieli się na dwie części, pierwsza to symetryczny ogród, przypominający nieco swoim układem ogród francuski. Druga to krajobrazowy ogród angielski, który powstał w latach 1826-1840 w trakcie przebudowy rezydencji. Niestety młodsza część parku jest obecnie zaniedbana. Na wschodnim krańcu parku stoi kaplica poświęcona Mniewskim, właścicielom miasta w XIX wieku, w której mieści się Muzeum Bitwy nad Bzurą. Tuż obok kaplicy położony jest parkowy staw. W parku tym rosną również drzewa będące pomnikami przyrody, m. in. cztery dęby szypułkowe, graby, świerk pospolity. Obecnie park jest miejscem spacerów mieszkańców miasta, ale także zabaw dzieci, gdyż mieszczą cię tu dwa place zabaw.
- Park miejski im. R. Traugutta mieści się w centralnej części miasta, jego powierzchnia wynosi 4,2 ha. Powstał on w latach dwudziestolecia międzywojennego jako miejsce wypoczynku i rekreacji mieszkańców. Park jest położony na terenie o mocno zróżnicowanych wysokościach, co nadaje mu ciekawą kompozycję krajobrazu. W najniżej położonym punkcie znajduje się staw. Początkowo był on stawem przemysłowym, teraz jest przygotowywany do funkcji rekreacyjnych. Na terenie parku odbywa się obecnie większość imprez kulturalnych miasta. Tu mają swoje siedziby Biblioteka Miejska im. Stefana Żeromskiego oraz Kutnowski Dom Kultury, znajduje się tu także amfiteatr. W centralnej części parku stoi pomnik poświęcony żołnierzom poległym w Bitwie pod Kutnem 1939 roku.
- Park miejski nad Ochnią jest najmłodszym parkiem w Kutnie. Prace ziemne zakończono w 2003 r. Park ma nowoczesny wygląd, gdyż nie jest, tak jak pozostałe parki miejskie, obszarem o dużej lesistości. Obejmuje teren o powierzchni 4.1 ha. Park jest miejscem uprawiania różnych sportów, sąsiaduje on z kompleksem boisk do koszykówki i piłki nożnej oraz z stadionem miejskim. Bliskość rzeki Ochni sprawia, że obszar ten jest jeszcze bardziej atrakcyjny.
[edytuj] Demografia
Dane z 30 czerwca 20042:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 48 141 | 100 | 25 550 | 53,1 | 22 591 | 46,9 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
1433,2 | 760,6 | 672,6 | |||
Według danych z roku 20026, średni dochód na mieszkańca wynosił 1342,94 zł.
[edytuj] Zmiany liczby ludności na przestrzeni wieków
Zobacz więcej w osobnym artykule: Ludność Kutna.| Rok | Liczba Ludności |
| 1673 | 400-600 |
| 1793 | 2003 |
| 1876 | 8029 |
| 1910 | 13547 |
| 1939 | 26000 |
| 1945 | 20066 |
| 1955 | 24055 |
| 1965 | 27309 |
| 1975 | 33998 |
| 1985 | 45867 |
| 1995 | 51442 |
| 2005 | 48141 |
[edytuj] Edukacja
Kutno stanowi edukacyjne zaplecze dla regionu. W mieście istnieje dobrze rozwinięta sieć placówek edukacyjnych, których oferta jest nieustannie rozwijana zgodnie z potrzebami mieszkańców.
[edytuj] Przedszkola, szkoły podstawowe i gimnazja
- Integracyjne Przedszkole Miejskie nr 3
- Przedszkole Miejskie nr 5
- Przedszkole Miejskie nr 8
- Przedszkole Miejskie nr 15
- Przedszkole Miejskie nr 16 im. Calineczki
- Przedszkole Miejskie nr 17 im. Niezapominajki
- Przedszkole Katolickie
- Szkoła Podstawowa w Gołębiewie
- Szkoła Podstawowa nr 1 im. T. Kościuszki
- Szkoła Podstawowa nr 4 im. M. Kopernika
- Szkoła Podstawowa nr 5
- Szkoła Podstawowa nr 6 im. M. Skłodowskiej-Curie
- Szkoła Podstawowa nr 9 im. W. Jagiełły
- Katolicka Szkoła Podstawowa w Wierzbiu
- Gimnazjum nr 1
- Gimnazjum nr 2 im. Józefa Piłsudskiego
- Gimnazjum nr 3 im. Henryka Sienkiewicza
- Katolickie Gimnazjum w Wierzbiu
- Gimnazjum w Byszewie
- Gimnazjum Katolickie Stowarzyszenia Przyjaciół Szkół Katolickich
[edytuj] Szkoły ponadgimnazjalne
- I LO im. gen. J. H. Dąbrowskiego
- II LO im. J. Kasprowicza
- Katolickie LO im. św. St. Kostki
- Zespół Szkół nr 1 im. St. Staszica
- Zespół Szkół Zawodowych nr 2 im. dra A. Troczewskiego
- Zespół Szkół nr 3 im. Wł. Grabskiego
- Zespół Szkół Zawodowych im. Z. Balickiego w Kutnie – Azorach
[edytuj] Szkoły wyższe
- Wyższa Szkoła Gospodarki Krajowej w Kutnie
- Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego
- Zamiejscowy Ośrodek Wyższej Szkoły Umiejętności Społecznych – Wydział Prawa (jednolite studia magisterskie)
[edytuj] Szkoły artystyczne
- Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. Karola Kurpińskiego
[edytuj] Kultura
[edytuj] Imprezy i festiwale
- Święto Róży
Cykliczna impreza kulturalna organizowana przez Kutnowski Dom Kultury. Po raz pierwszy odbyła się w dniach 20-21 września 1975 jako Kutnowski Jarmark Różany. Głównym elementem imprezy była wystawa róż pochodzących z plantacji kutnowskich hodowców. Towarzyszyły jej występy grup muzycznych (głównie folklorystycznych), prezentacje twórców ludowych oraz stoiska handlowe. Od 1990 roku zmieniono nazwę (na Święto Róży), a także formułę imprezy. Wystawy róż wzbogacono o szersze aranżacje plastyczne i scenograficzne.
- Stacja Kutno
Ogólnopolski konkurs piosenek Jeremiego Przybory. Po raz pierwszy odbył się w 2005 roku.
- Festiwal im. Szaloma Asza.
Ogólnopolski konkurs literacki, odbywający się co dwa lata. Imprezie towarzyszą koncerty muzyki żydowskiej, wystawa fotograficzna, projekcje filmowe.
[edytuj] Sport
[edytuj] Baseball
W Kutnie znajduje sie Europejskie Centrum Małej Ligi Baseballowej. Jest to największy młodzieżowy ośrodek do gry w baseball w Europie. Co roku odbywaja sie tu mistrzostwa Europy w rożnych kategoriach wiekowych. W skład kompleksu wchodzą dwa w pełni oświetlone, mogące pomieścić 2 tys. widzow stadiony, trzy boiska treningowe i internaty dla ponad 200 zawodników. Stadiony nazwane są imionami Edwarda Piszka i Stanleya Musiala
[edytuj] Piłka Nożna
MKS Kutno – obecnie IV liga, założony w 1993.
[edytuj] Koszykówka
AZS WSGK Pol-Fol Kutno – obecnie II liga
[edytuj] Ludzie związani z Kutnem
- Szalom Asz
- Eugeniusz Filipowicz
- Wojciech Gabriel
- Jarosław Jakimowicz – aktor
- Paweł Jaros
- Zdzisław Jóźwiak – aktor
- Michał Kaczmarek – polityk
- Aleksandra Koszada
- Robert Kudelski – aktor
- Grzegorz Pawlak – aktor
- Andrzej Raczko
- Tadeusz Regulski – ekonomista
- Henryk Reyman – piłkarz, oficer 37 pp
- Marek Skwarnicki
- Karolina Sobczak – aktorka
- Adam Struzik
- Stefan Tandecki – kontradmirał
- Jakub Wawrzyniak – piłkarz
- Tadeusz Woźniak (polityk)
[edytuj] Honorowi obywatele miasta
[edytuj] Współpraca międzynarodowa
Kutno współpracuje z wieloma miastami i regionami w Europie. Między innymi ze stolicą powiatu Muldenthalkreis – Grimmą. Kutno współpracuje też z miastem Bat – Yam w Izraelu (obydwa miasta łączy postać Szaloma Asza, wybitnego żydowskiego pisarza).
[edytuj] Komunikacja
[edytuj] Drogi
Kutno jest ważnym węzłem komunikacji drogowej w centralnej Polsce. Przez miasto przebiegają dwa ważne szlaki komunikacyjne: droga krajowa nr 2 o znaczeniu europejskim (E-30) łącząca Warszawę z Poznaniem i dalej Berlinem; droga krajowa nr 60 łącząca Kutno z Płockiem i Ostrowią Mazowiecką, która stanowi korytarz tranzytowy dla TIR-ów z państw Nadbałtyckich do Niemiec. Obydwie drogi krajowe przebiegające przez miasto są poprowadzone obwodnicami, co ułatwia transport tranzytem i sprawia, że w centrum miasta panuje mniejszy ruch kołowy.
14 km od miasta, w Krośniewicach, przebiega trasa nr 1, z Gdańska przez Łódź do Katowic. Tam też znajduje się skrzyżowanie jedynki i dwójki
Poza drogami krajowymi przez Kutno przebiega sieć dróg wojewódzkich i powiatowych, łączących miasto z Łodzią i innymi pobliskimi miastami.
W niedalekiej przyszłości dwa kilometry od Kutna powstanie autostrada A1, co jeszcze bardziej podniesie rangę miasta w transporcie drogowym. Kutno obsługiwane będzie przez zjazdy z A-1 w miejscowościach Sójki (7 km od miasta) oraz Kotliska (2 km od granic miasta).
[edytuj] Lista dróg krajowych i wojewódzkich w Kutnie
- 2 – Świecko – Poznań – Kutno – Warszawa – Terespol
- 60 – Łęczyca – Kutno – Płock – Ostrów Mazowiecka
- 702 – Kutno – Piątek – Zgierz
[edytuj] Kolej
Zobacz więcej w osobnym artykule: Kutno (stacja kolejowa).Kutno już w XIX wieku stało się ważnym ośrodkiem kolejowym w Polsce. Największy rozwój przypadł na lata dwudzieste i trzydzieste XX wieku.
Obecnie z kutnowskiego dworca kolejowego można dostać się bezpośrednio do większości dużych miast Polski (Warszawa, Łódź, Szczecin, Poznań, Wrocław, Katowice, Kraków, Lublin...); do wielu ośrodków turystycznych (Kołobrzeg, Krynica-Zdrój, Hel, Zakopane).
Szlak kolejowy prowadzący przez miasto łączy Berlin z Moskwą, Gdańsk z Katowicami, Poznań z Warszawą, Bydgoszcz z Lublinem
W Kutnie oprócz dworca znajdują sie jeszcze dwa przystanki kolejowe na Azorach i na Sklęczkach
[edytuj] Historia kolei w Kutnie
Historia kolejnictwa w Kutnie rozpoczęła się w 1861 roku. Powstała wtedy istniejąca do dzisiaj i dalej spełniająca swoje funkcje stacja kolejowa na linii Kolei Warszawsko-bydgoskiej. Dalszy, intensywny rozwój kolei nastąpił w czasie dwudziestolecia międzywojennego. W latach 1922 – 26 powstały połączenia Kutna z Poznaniem (zakończono tym samym budowę trasy kolejowej Warszawa – Poznań), Łodzią i Płockiem. Wybudowano również zakłady naprawcze i parowozownię. W okresie powojennym powstały obecnie istniejące perony i przejście podziemne.
[edytuj] Transport autobusowy
[edytuj] PKS
PKS Kutno zapewnia połączenia z sąsiednimi ośrodkami i miejscowościami, dla których Kutno jest centrum administracyjnym i regionalnym. Obsługiwane są również połączenia regionalne do Łodzi i Płocka.
[edytuj] MZK
Miejski Zakład Komunikacji zapewnia transport mieszkańców w obrębie miasta i w jego najbliższej okolicy. Po Kutnie jeździ 12 linii autobusowych dziennych i jedna nocna o oznaczeniu "N" Można wyróżnić jedną linię obsługującą tylko obszar miejski (nr 9). Pozostałe linie o numerach od 5 do 16 oprócz obsługi obszaru miejskiego obsługują ludność sąsiadujących z Kutnem miejscowości.
[edytuj] Odległość od większych polskich miast i czas przejazdu
- Gdańsk – 300 km (4,5h)
- Łódź – 53 km (45 min)
- Bydgoszcz-150km (2h)
- Katowice – 240 km (3,5h)
- Poznań – 175 (2,5h)
- Warszawa – 123 km (2,5h)
[edytuj] Gospodarka
[edytuj] Kluczowe gałęzie przemysłu oraz główni ich reprezentanci
- Farmaceutyczny (Polfa S.A. obecna Teva Kutno S.A., Polfarmex S. A., Nobilus Ent Sp.z o.o.)
- Maszynowy i metalowy (Miflex-Masz z o.o., Kongskilde Sp. z o.o., Ideal Europe Sp. z o.o., FLORIAN Centrum S.A., Skiøld Sp.z o.o.)
- Elektroniczny (ZPR "Miflex" S.A)
- Transportowy (Nijhof-Wassink Sp. z o.o., Polsad Sp z o.o. – Renault Polsad, AMZ Kutno Sp. z o.o.)
- Spożywczy (Exdrob S.A, Bakoma Nova Sp. z o.o., POLMOS S.A., STEPOL, Kofola Sp. z o.o.)
- Centra magazynowe (P.H.S.R. AGROMA)
- Budownictwo (Schomburg Polska Sp. z o.o., URBUD S.C., MAVEX S.C., TRAKT S.J.)
- Inne: (Fuji Seal Sp. z o.o., PolyOne Sp. z o.o., DSS Smith Sp. z o.o.)
[edytuj] Handel
W Kutnie znajduje sie kilka dyskontów, supermarketów i hipermarketów:
- Carrefour
- Kaufland
- Plus
- Bricomarché
- Biedronka (2)
- Black Red White
- POLOmarket
- Meble VOX
- PEPCO
- ROSSMAN
- Avans
[edytuj] Sąsiednie gminy
[edytuj] Zobacz też
- Miasta w Polsce
- Związek Miast Polskich
- województwo łódzkie
- powiat kutnowski
- ludność Kutna
- MKS Kutno
- AMZ-Kutno
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi
- Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi
Miasta: Krośniewice • Kutno • Żychlin
Gminy miejskie: Kutno
Gminy miejsko-wiejskie: Krośniewice • Żychlin
Gminy wiejskie: Bedlno • Dąbrowice • Krzyżanów • Kutno • Łanięta • Nowe Ostrowy • Oporów • Strzelce
