RWD
Z Wikipedii
RWD – zespół konstruktorów lotniczych, który tworzyli: Stanisław Rogalski, Stanisław Wigura i Jerzy Drzewiecki. Skrót RWD, powstały od inicjałów konstruktorów, stał się oznaczeniem konstruowanych przez nich samolotów (od RWD-1 do RWD-25). Zajmowali się konstruowaniem głównie lekkich jednosilnikowych samolotów sportowych, szkolnych i turystycznych. Od 1933 zespół RWD projektował i budował samoloty w ramach spółki Doświadczalne Warsztaty Lotnicze (DWL).
Rogalski, Wigura i Drzewiecki zaczęli projektować samoloty jako studenci w ramach powstałych w grudniu 1925 warsztatów Sekcji Lotniczej Koła Mechaników Studentów Politechniki Warszawskiej. Pierwszą konstrukcją warsztatów był zaprojektowany w 1926 przez Drzewieckiego samolot sportowy JD-2, zbudowany w ilości 6 sztuk (JD-2 - 2 szt., JD-2 bis - 4 szt.), a kolejną był prototyp samolotu WR-1 konstrukcji Wigury i Rogalskiego.
W końcu 1927 powstała pierwsza wspólna konstrukcja trójki konstruktorów: Rogalskiego, Wigury i Drzewieckiego, która zapoczątkowała linię udanych samolotów sportowych RWD. Po RWD-1, w 1929 powstały podobne samoloty sportowe RWD-2 i RWD-4, budowane w ilości zaledwie 4 i 9 sztuk. Wczesne konstrukcje RWD (RWD-1 do 4 i RWD-7) odróżniały się charakterystycznym "rybim" obrysem kadłuba, z kabinami otwartymi po bokach. Do RWD-7 były to dwumiejscowe górnopłaty sportowe. Jerzy Drzewiecki początkowo sam oblatywał skonstruowane samoloty, a S. Wigura, odpowiedzialny za obliczenia samolotów, latał także na zawodach jako mechanik.
W 1930 warsztaty Sekcji Lotniczej zostały przeniesione na Okęcie, do budynków wzniesionych z funduszy społecznych LOPP. W tym roku też samoloty RWD wzięły udział w międzynarodowych zawodach lotniczych Challenge 1930, na razie bez większych sukcesów. Pierwszym samolotem zbudowanym na Okęciu był sportowy z przeszkloną kabiną RWD-5, jego przerobiona jednomiejscowa odmiana jako RWD-5 BIS słynna z późniejszego przelotu Stanisława Skarżyńskiego nad Atlantykiem. Samolot sportowy RWD-6 zwyciężył natomiast w międzynarodowych zawodach Challenge 1932 (z Wigurą w charakterze mechanika).
11 września 1932 doszło do katastrofy pod Cierlickiem (Czechosłowacja) - na RWD-6 SP-AHN zginęli inż. Stanisław Wigura oraz por. pil. Franciszek Żwirko. Pomimo, iż sprawy finansowe i zarządzenie spółką DWL-RWD prowadził inż. Jerzy Wędrychowski to Oznaczenie RWD jednak pozostało dla konstruowanych przez zespół samolotów BEZ zmiany - Rogalski, Wigura, Drzewiecki. W marcu 1933 warsztaty oddzieliły się od Sekcji Lotniczej KMSPW i przekształciły w spółkę Doświadczalne Warsztaty Lotnicze (DWL), której dyrektorem został Jerzy Wędrychowski. W biurze konstrukcyjnym szefem był inż. Rogalski. Po śmierci inż. Wigury do biura doszli: inż. Leszek Dulęba, inż. Andrzej Anczutin, Bronisław Żurakowski i Tadeusz Chyliński.
W 1933 skonstruowano samolot RWD-8, który został wybrany na standardowy samolot szkolny polskiego lotnictwa wojskowego i zbudowany w ilości ok. 470 sztuk, będąc najliczniejszym samolotem polskiej konstrukcji zbudowanym przed wojną (wynik ten nie został pobity do lat 70. XX wieku). Samoloty sportowe RWD-9 zajęły dwa pierwsze miejsca w międzynarodowych zawodach Challenge 1934, ich rozwinięciem był udany samolot turystyczny RWD-13 z 1935, zbudowany w ilości ok. 100 sztuk i eksportowany na niewielką skalę. W tym roku też zbudowano na zamówienie Ministerstwa Komunikacji dwusilnikowy samolot komunikacyjny, RWD-11. Był to jedyny ukończony samolot dwusilnikowy RWD, lecz nie został ostatecznie zakupiony (o mało nie powodując upadku DWL na skutek zakulisowych działań polskich władz lotniczych - Departamentu Aeronautyki, dążących do upaństwowienia warsztatów, za czym stał Dowódca Lotnictwa, gen. Rayski).
Z ważniejszych konstrukcji samolotów RWD powstały także: samolot akrobacyjny RWD-10 (1933), samolot obserwacyjny RWD-14 Czapla, zamówiony przez wojsko (1938), samolot szkolno-akrobacyjny RWD-17 (1937) oraz samolot sportowy RWD-21 (1939), przewidziany jako masowo budowany tani samolot sportowy. Ponadto zbudowano szereg innych samolotów w pojedynczych egzemplarzach lub małych seriach, a w 1939 w opracowaniu były projekty nowoczesnego myśliwca RWD-25 i dwusilnikowego samolotu torpedowego RWD-22. Zespół konstrukcyjny RWD i wytwórnia DWL istniały do września 1939 roku, do wybuchu II wojny światowej.
Samoloty RWD:
| samolot | rok oblotu | typ | seria |
|---|---|---|---|
| JD-2 | 1926 | sportowy dolnopłat | 6 (w tym 2 prototypy) |
| WR-1 | 1927 | sportowy górnopłat | 1 |
| RWD-1 | 1928 | sportowy górnopłat | 1 |
| RWD-2 | 1929 | sportowy górnopłat | 4 |
| RWD-3 | 1930 | sportowy górnopłat | 1 |
| RWD-4 | 1930 | sportowy górnopłat | 9 |
| RWD-5 (RWD-5bis) | 1931 | sportowy i turystyczny górnopłat | 20 |
| RWD-6 (RWD-6bis) | 1932 | sportowy górnopłat | 3 |
| RWD-7 | 1931 | sportowy górnopłat | 1 |
| RWD-8 | 1933 | szkolny górnopłat | ok. 470 |
| RWD-9 | 1933 | sportowy górnopłat | 8 |
| RWD-10 | 1933 | treningowo-akrobacyjny górnopłat | ok. 22 |
| RWD-11 | 1936 | 2-silnikowy pasażerski dolnopłat | 1 |
| RWD-12 | - | ||
| RWD-13 | 1935 | sportowy i turystyczny górnopłat | ok. 100 |
| RWD-14 Czapla | 1935 | samolot obserwacyjny, górnopłat | 65 |
| RWD-15 | 1937 | turystyczny górnopłat | 6 |
| RWD-16, RWD-16bis | 1936 | sportowy dolnopłat | 1+2? |
| RWD-17, RWD-17W | 1937 | szkolno-akrobacyjny górnopłat / wodnosamolot | 17 |
| RWD-18 | (1939) | 2-silnikowy dyspozycyjny | - |
| RWD-19 | 1938 | sportowy dolnopłat | 1 |
| RWD-20 | 1937 | doświadczalny górnopłat | 1 |
| RWD-21 | 1939 | sportowy dolnopłat | 4 |
| RWD-22 | (1939) | 2-silnikowy wodnosamolot torpedowy | - |
| RWD-23 | 1938 | szkolny dolnopłat | 1 |
| RWD-25 | (1939) | myśliwiec, dolnopłat | - |
