Z Wikipedii
W okresie II Rzeczypospolitej przez szeregi Wojska Polskiego przeszło 540 generałów.
Generałowie w służbie czynnej:
We wrześniu 1939 w Wojsku Polskim pełniło służbę czynną 97 generałów różnych stopni w tym 3 kontradmirałów. W ramach mobilizacji powołano do czynnej służby kilkudziesięciu generałów, będących w rezerwie lub w stanie spoczynku.
[edytuj] Polegli we wrześniu 1939
W trakcie działań wojennych we wrześniu 1939 poległo na polu chwały 5 generałów służby czynnej - czterech w walce z Niemcami, piąty został rozstrzelany przez NKWD. Podczas obrony Warszawy zmarł z ran jeden generał w stanie spoczynku.
[edytuj] W niewoli niemieckiej
Po zakończeniu działań wojennych we wrześniu 1939 w niewoli niemieckiej znalazło się 33 generałów i 1 kontradmirał.
Jeden z generałów wykorzystując niemiecko brzmiące nazwisko podpisał volkslistę i został zwolniony z niewoli. Po powrocie do kraju włączył się do walki z Niemcami w szeregach Armii Krajowej
| Imię i nazwisko |
Przydział służbowy |
Oflag *) |
| Brunon Olbrycht |
dowódca 39 DP |
VIII E Johannisbrunn |
[edytuj] Zmarli w niewoli niemieckiej
Od ran wojennych lub w wyniku choroby w oflagach zmarło 4 generałów.
*) Generałowie tak jak inni jeńcy wojenni przechodzili przez szerego obozów jenieckich. W tabelach podano nazwę ostatniego oflagu w którym przebywał dany generał w momencie zwolnienia, wyzwolenia lub śmierci.
[edytuj] Zmarli i zamordowani w obozach koncentracyjnych
[edytuj] Zmarli podczas kampanii wrześniowej
| Imię i nazwisko |
Przydział służbowy |
okoliczności, miejsce i data śmierci |
| Eugeniusz de Henning-Michaelis |
w stanie spoczynku |
prawdopodobnie w czasie nalotu bombowego, wrzesień 1939 |
[edytuj] Internowani w 1939 w Rumunii
17 września Polskę opuścili prezydent RP, premier z całym rządem i Naczelny Wódz ze sztabem. Granicę rumuńską przekroczyło także wiele oddziałów wraz ze swoimi dowódcami. Ignacy Mościcki został internowany w Bicaz, Edward Rydz-Śmigły przewieziony został do Krajowy, natomiast wysocy rangą oficerowie i urzędnicy od 3 października przetrzymywani byli w Baile Herculane W grupie tej znalazło się także 24 generałów. Mimo internowania wielu z nich udało się uciec.
| Imię i nazwisko |
Przydział służbowy |
Data i kierunek ucieczki |
Przydział służbowy |
| marsz. Edward Rydz-Śmigły |
Naczelny Wódz |
10 grudnia 1940 - Węgry, Słowacja, Polska |
szer. członek ZWZ |
| Wacław Stachiewicz |
szef sztabu Naczelnego Wodza |
styczeń 1940 - Jugosławia, Algieria, Wielka Brytania |
bez przydziału |
| Felicjan Sławoj Składkowski |
premier rządu RP |
lipiec 1940 - Turcja, Palestyna |
1943-1945 - szef służb sanitarnych |
| Tadeusz Kasprzycki |
minister spraw wojskowych |
? |
? |
| Janusz Głuchowski |
I wiceminister Spraw Wojskowych |
Baile Herculene następnie Palestyna od marca 1941 Anglia |
od października 1941 dowódca Brygady Szkolnej w Szkocji od września 1943 dowódca Jednostek Wojska w Wielkiej Brytanii (JWWB) |
| Rudolf Dreszer |
dowódca GO w Armii "Prusy" |
przez Rumunię do Francji |
dowódca 4 DP, od 1941 bez przydziału |
| Kazimierz Fabrycy |
dowódca Armii "Karpaty" |
? - Palestyna |
bez przydziału |
| Jan Jur-Gorzechowski |
w stanie spoczynku |
Ploeszti, grudzień 1940 - Bliski Wschód - Palestyna. |
bez przydziału - dd kwietnia 1943 do 1947 roku za zgodą władz polskich, a na zlecenie władz brytyjskich organizował i kierował szkoleniem służb porządkowych w Palestynie |
| Stanisław Kwaśniewski |
inspektor etapów |
? |
? |
| Tadeusz Malinowski |
przedstawiciel Naczelnego Wodza przy premierze |
? |
? |
| Karol Masny |
szef intendentury |
? |
? |
| Stanisław Kostka Miller |
naczelny dowódca artylerii |
? |
? |
| Józef Zając |
naczelny dowódca lotnictwa i OPL |
? |
? |
W trakcie internowania zmarł:
| Imię i nazwisko |
Przydział służbowy |
miejsce i data śmierci |
| Mieczysław Maciejowski |
II wiceminister Spraw Wojskowych |
Baile Herculane, 17 maja 1940 |
31 stycznia 1941 wbrew konwencjom międzynarodowym - lecz pod naciskiem niemieckim - Rumuni przekazali Niemcom pozostałych w obozach polskich żołnierzy i oficerów. Wśród nich znalazło się 11 generałów, których przetrzymywano początkowo w Dorsten, a później w Dössel.
[edytuj] Generałowie powstania warszawskiego
Po upadku powstania warszawskiego do niewoli niemieckiej dostało się 7 polskich generałów. Początkowo przebywali w Oflagu 73 Nürnberg-Langwasser, a następnie w Colditz.
Pod koniec wojny w niewoli niemieckiej znajdowało się 46 polskich generałów.
[edytuj] W niewoli sowieckiej
Po zakończeniu działań wojennych we wrześniu 1939 w niewoli sowieckiej znalazło się 18 generałów i 1 kontradmirał. Tylko sześciu z nich opuściło w 1942 Związek Radziecki w szeregach Polskich Siłach Zbrojnych w ZSRR:
[edytuj] Zamordowani w niewoli sowieckiej
NKWD zamordowało 1 kontradmirała i 11 generałów wziętych do niewoli w toku działań wojennych:
| Imię i nazwisko |
Przydział służbowy |
okoliczności, miejsce i data śmierci |
| Leon Billewicz |
w stanie spoczynku |
jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie, kwiecień 1940 |
| Bronisław Bohatyrewicz |
w stanie spoczynku |
jeniec Kozielska, zamordowany w Katyniu, kwiecień 1940 |
| Xawery Czernicki (kontradmirał) |
dowództwo Marynarki Wojennej |
jeniec Kozielska, zamordowany w Katyniu, kwiecień 1940 |
| Stanisław Haller |
w stanie spoczynku |
jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie, kwiecień 1940 |
| Aleksander Kowalewski |
w stanie spoczynku (?) |
jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie, kwiecień 1940 |
| Henryk Minkiewicz |
w stanie spoczynku |
jeniec Kozielska, zamordowany w Katyniu, kwiecień 1940 |
| Kazimierz Orlik-Łukoski |
dowódca 11 DP, GO "Jasło" |
jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie, kwiecień 1940 |
| Konstanty Plisowski |
w st. sp., dowódca twierdzy Brześć |
jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie, kwiecień 1940 |
| Franciszek Sikorski |
w st. sp., dowódca obrony Lwowa |
jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie, kwiecień 1940 |
| Leonard Skierski |
w stanie spoczynku |
jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie, kwiecień 1940 |
| Piotr Skuratowicz |
dowódca GO "Dubno" |
jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie, kwiecień 1940 |
| Mieczysław Smorawiński |
dowódca DOK II Lublin |
jeniec Kozielska, zamordowany w Katyniu, kwiecień 1940 |
[edytuj] Pozostali zmarli lub zamordowani w niewoli radzieckiej
Wśród innych zamordowanych lub zmarłych w więzieniach są:
| Imię i nazwisko |
Przydział służbowy |
okoliczności, miejsce i data śmierci |
| Władysław Jędrzejewski |
w stanie spoczynku; zorganizował Straż Obywatelską we Lwowie |
aresztowany w październiku 1939 przez NKWD; rozstrzelany lub zmarł w wiezieniu, marzec 1940 |
| Rudolf Prich |
dowódca obrony obszaru Lwowa |
areszt. przez NKWD, zmarł w więzieniu we Lwowie, 1940 |
| płk (gen.) Stefan Kossecki |
dowódca 18 DP (awans pośm. z 1964 r.) |
zamordowany w 1939. Według jednej wersji utopiony na statku z jeńcami.
Według innej zastrzelony po aresztowaniu na dworcu kolejowym. |
[edytuj] Zmarli w ZSRR
Po zajęciu wschodnich terytoriów Polski wielu generałów w stanie spoczynku zostało aresztowanych przez NKWD. Wśród zmarłych w więzieniach lub na zesłaniu są:
| Imię i nazwisko |
Przydział służbowy |
okoliczności, miejsce i data śmierci |
| Karol Bogucki |
w stanie spoczynku, ks. dziekan generalny |
Chersoń, ok. 1940 r. |
| Mariusz Zaruski |
w stanie spoczynku, kapitan jachtu "Zawisza Czarny" |
Chersoń, kwiecień 1941 |
[edytuj] Aresztowani po wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski w 1944
| Imię i nazwisko |
Przydział służbowy |
Przydział służbowy w AK |
Losy po aresztowaniu |
Uwagi |
| płk (gen.) Ludwik Bittner "Halka" |
SGO "Polesie" |
dowódca 9 DP AK |
sierpień 1944 - Majdanek, Rembertów, Charków, Diagiliewo - 1947 |
|
| płk (gen.) Leopold Okulicki "Niedźwiadek" |
sztab Naczelnego Wodza |
dowódca AK |
19 stycznia 1945 - Moskwa - zamordowany 24 grudnia 1946 w więzieniu |
w 1941 aresztowany przez NKWD we Lwowie, zwolniony, powrócił przez Londyn do kraju |
| płk (gen.) Aleksander Krzyżanowski "Wilk" |
? |
dowódca AK w Wilnie |
1944 - wywieziony w głąb ZSRR, aresztowany przez UB - zm. 29 września 1951 w więzieniu |
| płk (gen.) Kazimierz Tumidajski "Marcin","Grabowski" |
Okręg Lubelski AK |
komendant Okręgu |
1944 - wywieziony w głąb ZSRR, obóz internowanych Diagilewo |
zamordowany 7 lipca 1947, ZSRR |
[edytuj] Internowani w Szwajcarii
2 Dywizja Strzelców Pieszych walczyła w czerwcu 1940 w południowo-wschodniej Francji. 20 czerwca przekroczyła granicę Szwajcarii.
| Imię i nazwisko |
Przydział służbowy we wrześniu |
Po zakończeniu działań |
| płk (gen.) Bronisław Prugar-Ketling |
dowódca 11 KDP |
dowódca 2 DSP we Francji |
[edytuj] Przedostali się na Zachód
[edytuj] Losy generałów września 1939
[edytuj] Wrześniowi pułkownicy - awansowani do stopnia generalskiego
Tak podczas wojny, jak i po wojnie niektórzy wyżsi oficerowie otrzymali stopnie generalskie od prezydenta RP Władysława Raczkiewicza na emigracji. Ostatnie awanse noszą datę - 1964 r. z nadania Naczelnego Wodza na Uchodźstwie.
[edytuj] Zobacz też
Kalendarium Wojska Polskiego
