8 Dywizja Piechoty (II RP)

Z Wikipedii

8 (Modlińska) Dywizja Piechoty (8 DP) – wielka jednostka piechoty Wojska Polskiego II RP.

W okresie II Rzeczypospolitej dowództwo dywizji i jej oddziały stacjonowały w Modlinie, Pułtusku, Warszawie, Działdowie i Płocku.

Spis treści 1 Formowanie 2 Dywizja w wojnie obronnej 1939 2.1 Działania zbrojne 2.2 Ordre de Bataille i obsada personalna 3 8 Dywizja Piechoty AK im. Romualda Traugutta 4 Dowódcy 5 Bibliografia 6 Zobacz też

[edytuj] Formowanie

Dywizję sformowano 9 maja 1919 w Modlinie, Łomży i Warszawie, w składzie:

• 13 Pułk Piechoty
• 21 Warszawski Pułk Piechoty "Dzieci Warszawy"
• 33 Pułk Piechoty
• 36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej

[edytuj] Dywizja w wojnie obronnej 1939

[edytuj] Działania zbrojne

Dywizja pod dowództwem płk. dypl. Teodora Wiktora Furgalskiego początkowo została pozostawiona w odwodzie Armii "Modlin" w lasach na zachód od Ciechanowa; miała wejść do walki na wypadek przerwania się Niemców przez polską obronę.

2 września dywizja została skierowana do wsparcia wojsk walczących w rejonie Mławy (patrz: bitwa pod Mławą). 8 DP dotarła w rejon ześrodkowania o świcie 3 września. Na skutek często zmienianych rozkazów, pogubienia się jej pododdziałów, a także działań dywersantów na tyłach, została rozbita. Jedynie 21 pp zdołał wykonać wyznaczone mu cele (uderzenie na Przasnysz w celu odciążenia Mazowieckiej Brygady Kawalerii). Ostatecznie brak kontaktu z dowództwem dywizji oraz wycofanie się pozostałych sił polskich w kierunku na Modlin zmusił dowódcę 21 pp płk. dypl. Stanisława Sosabowskiego do wydania 4 września rozkazu o odwrocie podległych mu sił na Warszawę.

Natomiast w pozostałych oddziałach dywizji wybuchła panika, którą zapoczątkowała pomyłkowa wymiana ognia pomiędzy kawalerią dywizyjną a kompanią sztabową. Niedługo później zaczęły wzajemny ostrzał pododdziały 13 pp i 32 pp ppłk. Stefana Zająca. Całe bataliony rzuciły się do ucieczki, zostawiając częściowo broń i sprzęt. Z wielkim trudem dowódca 13 pp zebrał połowę pułku i skierował się do lasów pod Opinogórą, gdzie dołączył do zawiązanej grupy pod dowództwem płk. S. Sosabowskiego. Natomiast resztę żołnierzy z 8 DP, w tym większość 32 pp, zebrał na zachód od lasów opinogórskich dowódca dywizji płk T. Furgalski. Nie podejmując żadnych prób stawienia oporu nieprzyjacielowi, wyruszył w kierunku południowym. Kolumna szybko stała się celem nalotów niemieckich samolotów, które dosyć szybko ją rozproszyły. Pojedyncze grupy żołnierzy cofały się bezładnie w kierunku Wisły na Płock, Zakroczym i Modlin.

W rejonie Modlina udało się zebrać ocalałe oddziały 8 DP, którymi następnie obsadzono stanowiska obrony twierdzy modlińskiej; 32 pp objął odcinek w rejonie fortów I i II, część artylerii dywizyjnej wraz z 8 dac zajęła stanowiska na wschód od Kazunia. W nocy z 7 na 8 IX do twierdzy przybył 21 pp płk. dypl. S. Sosabowskiego, a 13 pp ppłk. Alojzego Nowaka przeszedł do rejonu Gniewniewic w celu reorganizacji i dozorowania odcinka Wisły na zachód od Modlina. 13 września 8 DP (bez 21 pp, który odszedł do obrony Warszawy) objęła odcinek obrony twierdzy: "Kazuń"-"Nowy Dwór", na którym dotrwała do czasu kapitulacji.

Natomiast 21 pp został przydzielony do Grupy Operacyjnej gen. Juliusza Zulaufa, w składzie której 15 września o świcie dotarł do Warszawy i z marszu obsadził odcinek obronny w rejonie Grochowa na przedmościu praskim. 26 września z powodzeniem odparł ostatni atak niemiecki. Następnego dnia rozpoczęło się zawieszenie broni, a 27 września podpisano akt kapitulacji stolicy.

[edytuj] Ordre de Bataille i obsada personalna

• Dowództwo
  • dowódca dywizji – płk dypl. Teodor Wiktor Furgalski
  • I dowódca piechoty dywizyjnej – płk dypl. Ludwik de Laveaux
  • II dowódca piechoty dywizyjnej – płk Wacław Młodzianowski
  • dowódca artylerii dywizyjnej - ppłk Mikołaj Jan Ordyczyński (od 11.IX ppłk Jan Domasiewicz)
  • oficer sztabu – kpt. Wiktor Jachimiuk
  • oficer sztabu - por. Stanisław Pancerz
  • dowódca saperów – mjr Walerian Klimowicz
  • szef służby duszpasterskiej – ks. kapelan Ferdynand Zygmunt Wawro
  • szef służby sprawiedliwości – mjr Władysław Koreywo
  • sędzia sądu polowego – por. rez. Zygmunt Rose
  • sędzia sądu polowego – ppor. rez. Juliusz Kohn
• Sztab
  • szef sztabu – ppłk dypl. Kazimierz Franciszek Marczewski
  • oficer operacyjny – kpt. dypl. Adam Szugajew
  • oficer informacyjny – kpt. Zbigniew Garwacki
  • dowódca łączności – kpt. Michał Standziak
  • kwatermistrz – kpt. dypl. Stanisław Jerzy Skierski
  • szef służby uzbrojenia – kpt. Stefan Karol Łysakowski
  • szef służby intendentury – kpt. Władysław Śniegocki
  • szef służby zdrowia – mjr lek. dr Henryk Lenk
  • komendant Kwatery Głównej – mjr Otto Laskowski
  • dowódca plutonu łączności – por. Czesław Kotyński
• 13 Pułk Piechoty (krypt. "Jarosław")
  • dowódca pułku – ppłk Alojzy Nowak
• 21 Warszawski Pułk Piechoty "Dzieci Warszawy" (krypt. "Przemysław")
  • dowódca pułku – płk dypl. Stanisław Sosabowski
• 32 Pułk Piechoty (krypt. "Maurycy")
  • dowódca pułku - ppłk Stefan Zając
• 8 Płocki Pułk Artylerii Lekkiej im. Króla Bolesława Krzywoustego (krypt. "Mateusz")
  • dowódca pułku - ppłk Jan Damasiewicz
• 8 Dywizjon Artylerii Ciężkiej (krypt. "Teodor")
  • dowódca dywizjonu - mjr Władysław Niewodniczański
• 8 batalion saperów (krypt. "Tomasz")
  • dowódca batalionu - mjr Walerian Klimowicz
• 8 kompania telefoniczna – kpt. Franciszek Leszczyński
• 11 kompania kolarzy – por. Michał Ptasiński
• szwadron kawalerii dywizyjnej – mjr Jarosław Ciechanowski
• 11 samodzielna kompania karabinów maszynowych i broni towarzyszącej – por. Kazimierz Bruździński
• 8 bateria artylerii przeciwlotniczej motorowa typ A – kpt. Józef Franciszek Płodowski
• 89 bateria przeciwlotnicza (typ B) (dołączona do dywizji na okres wojny) – kpt. Janusz Stanisław Klimontowicz

[edytuj] 8 Dywizja Piechoty AK im. Romualda Traugutta

Polskie oddziały powstańcze walczące od 1 sierpnia 1944 r. podczas Powstania Warszawskiego zostały przeorganizowane w Warszawski Korpus AK, składający się z trzech dywizji piechoty, nawiązujących do przedwojennych jednostek wojskowych. Jedną z dywizji była 8 DP AK zorganizowana z oddziałów walczących na Żoliborzu i w Puszczy Kampinoskiej pod dowództwem ppłk. Mieczysława Niedzielskiego ps. "Żywiciel". W skład 8 DP AK weszły: 13 pp złożony z oddziałów z Puszczy Kampinoskiej, 21 pp Dzieci Warszawy i 32 pp złożony z oddziałów obwodu Żoliborz.

[edytuj] Dowódcy

• gen. ppor. Stanisław Suryn V-IX.1919
• gen. ppor. Adam Mokrzecki IX-XI.1919
• gen. ppor. Józef Lasocki 1919-1920
• gen. ppor. Józef Czikiel 7.III-VI.1920
• gen. bryg. Stanisław Burhardt-Bukacki 7.VII.1920-31.XII.1925
• gen. bryg. Henryk Bobkowski 9.VIII.1926-15.V.1928
• gen. bryg. Antoni Szylling od 15.V.1928
• płk dypl. Wincenty Kowalski V.1937-I.1938
• płk dypl. Teodor Furgalski 1938-1939

[edytuj] Bibliografia

• Tadeusz Jurga: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. T. 7, Regularne jednostki Wojska Polskiego w 1939: organizacja, działania bojowe, uzbrojenie, metryki związków operacyjnych, dywizji i brygad, Warszawa 1975.

[edytuj] Zobacz też